Boterfabriek - Coöp. stoomzuivelfabriek Erica

www.oudzelhem.eu

In 1902 werd in Halle een vergadering uitgeschreven, in café Oosterink, om tot een oprichting te komen van een zuivelfabriek. Er werd in principe besloten om een handkrachtfabriekje op te richten in de buurt van Halle. In Zelhem waren de plannen van Halle al snel bekend. Ook Zelhemse boeren wilden hun melk wel leveren. Toen ontstond er de mogelijkheid om een stoomfabriek op richten, omdat voldoende boeren melk wilden leveren.

Op de vergadering van 9 juli 1902, in café Berendsen, werd door 67 leden besloten om de fabriek op te richten.

Uit 29 sollicitanten werd de heer T. Wassenaar uit Birdaard benoemd tot directeur en op maandag 19 januari 1903 kon de eerste levering melk beginnen. Naast de directeur werkten er toen 4 man personeel. waarvan alleen de directeur en de assistent botermaker met het werk op de hoogte waren. In het begin stonden nog heel wat boeren afkerig van de nieuwe koers. In elk geval wilden ze eerst de kat nog eens uit de boom kijken. 't Mocht eens verkeerd gaan!
In 1904 gaf de aanschaffing van een dure koelmachine aanleiding tot hoog oplopende discussies. Dat was geen wonder. Op de meeste fabrieken ontbrak deze dure machine nog. In de Friese fabrieken gebruikten ze ijs, wanneer ze lage temperaturen nodig hadden. Bij winterdag werd dat uit sloten en plassen gehaald.
In 1914 brak een moeilijke tijd aan vanwege de mobilisatie. De directeur en de helft van het personeel moest onder de wapens.
In 1918 werd bij vertrek van de heer Wassenaar de heer Arendsen, die als assistent aan de fabriek werkzaam was, tot directeur benoemd. Onder zijn rustige leiding mocht de fabriek zich aanpassen en uitgroeien tot wat Erica is geworden.

In 1911, 1916, 1919, 1926 werden er al belangrijke verbouwingen gedaan aan de fabriek. In 1907 werd er een paardenstal gebouw bij de fabriek.

Coöp. stoomzuivelfabriek Erica omstreeks 1903, gebouwd door Keuper en Baars uit Doesburg voor 7.372,-- gulden, de machine-installatie werd geleverd door J. en H.W. v.d. Ploeg uit Grouw en deze koste 10.453,-- gulden. De grond (op de Zilverberg) waarop deze fabriek is gebouwd werd geschonken door de vrouw van notaris Schepers-Sesink, als dank stond haar naam op de eerste steen.
Het was zo klein dat eerst de machines geplaatst werden en toen kon het fabriekje erom heen gebouwd worden. De oude fabriek had ook nog een gevelsteen met de spreuk "Eendracht maakt macht". De karakteristieke schoorsteen is in juni 1986 gesloopt.

Foto uit collectie van Wilco Wechgelaer

Coöp. stoomzuivelfabriek Erica, na de verbouwing in 1911

Foto uit collectie van Wilco Wechgelaer

Coöp. stoomzuivelfabriek Erica, na de verbouwing in 1911

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Tekening © door Henk Ooyman

Opname omstreeks1915

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Opname omstreeks1915

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Coöp. stoomzuivelfabriek Erica in 1920

Foto uit collectie van Wilco Wechgelaer

Omstreeks 1928

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Omstreeks 1928

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Omstreeks 1952, met melkpoederfabriek en bedrijfswoningen

Foto uit collectie van Eef Oosterink

In november 1951 werd de eerste steen gelegd van de in aanbouwzijnde
melkpoederfabriek door de heer H. Schennink

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Foto uit collectie van Eef Oosterink

De fabrieksgebouwen bij de opening van de poederfabriek op 10 september 1952

Foto uit collectie van Eef Oosterink

De oude fabriek stond aan de linkerkant, ongeveer op de huidige parkeerplaats

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Opname uit 1952

Foto uit collectie van de familie Oldenboom

De stand van Erica op een beurs in 1928

Foto uit collectie van Eef Oosterink

Afbeelding uit collectie van Eef Oosterink

Afbeelding uit collectie van Eef Oosterink

Nota uit 1932

Afbeelding uit collectie van Eef Oosterink

De melkafrekening die Erica aan de melkbus hing

Afbeelding uit collectie van Eef Oosterink

De officiële opening van de nieuwbouw werd een feit doordat de Commissaris der Koningin in de hal van de fabriek een gedenksteen onthulde, waarop de namen van bestuur, commissarissen en directeur (H.J. Arendsen) waren vermeld. Ongeveer 150 genodigden waren van deze gebeurtenis getuige.

Links de oude fabriek, rechts de bouw van de nieuwe fabriek

Foto uit collectie Oldenboom

Foto uit collectie Eef Oosterink