Geneeskunde in Zelhem en Halle

 
   



De chirurgijn

De chirurgijn in de grote steden begon zijn opleiding als chirurgijnknecht met een vier of vijfjarige opleiding bij gevestigde chirurgijnen, terwijl zij daarnaast theorielessen ontvingen. Aan het eind van hun studie periode deden ze examen voor de Gildenmeesters van het gilde, vaak gecompleteerd met een ervaren arts. Slaagden ze dan mochten zij een “winkel” in de stad vestigen. Ze mochten daar echter alleen wonden, beenbreuken behandelen en aderlatingen doen. Daarnaast waren zij ook scheerbaas of slager. Het bereiden van medicijnen en het toedienen daarvan was aan de apothekers en de universitair opgeleide artsen voorbehouden.

Geheel anders was de toestand op het platteland en in kleine steden waar geen chirurgijngilden bestonden en in de meeste gevallen ook geen apotheek. De ongediplomeerde chirurgijns op het platteland, beoefenden de geneeskunst dan ook in de volle omvang.
Eerst in het begin van de negentiende eeuw werd hun een examen voor een provinciale commissie van deskundigen opgelegd terwijl er na 1865 geen nieuwe stads en plattelands chirurgijns meer bij kwamen. Vanaf 1840 kwam het beroep van heelmeesters en heel- en vroedmeesters opzetten.

 

Hesselink, Jan Matthias (1659-1731)
Jan Mathias (Jan Matthijs, Mathias), chirurgijn, gerichtsman te Zelhem in 1690 resp. 1692/93, geboren circa 1659 te Varsseveld (GE), overleden na 1731. Geen gemakkelijk heerschap, zoals uit verschillende civiel rechterlijke archiefstukken blijkt. Zijn nageslacht is voor een deel nog generaties lang in Zelhem blijven wonen.
Gehuwd circa 1681 met Henrica (Hendersken) Aegelinck, dochter van Berent Aegelink en Hendersken van Till.

 

Planten, Jan
Citaat stamboom Wolsink: De chirurgijn Jan Planten kon op 12 januari 1740 niet anders doen dan constateren dat Barend Wolsink van de kou gestoven was.
Lees ook het verhaal bij Stamboom Becking.

De naar Doetinchem trekkende Evert Jan Planten was chirurgijn. Hij had het beroep bij vader Derk Plante geleerd en had nog lang, samen met zijn broer Gerrit, zijn vader in de Varsseveldse praktijk bijgestaan. Zijn broer Harmen was al chirurgijn in Enschede.
Evert Jan kwam naar Doetinchem om daar zijn eigen praktijk op te bouwen. Deze praktijk behandelde ook patiënten uit Ambt Doetinchem en Zelhem.

De opvolger van Evert Jan werd zijn zoon Evert Godevrid Planten die in 1754 met Johanna Maria van der Horst trouwde.
Evert Godevrid wordt daarna tot rentmeester van de stad benoemd en later secretaris. Een hoger ambt is voor hem niet bereikbaar.
De zoon van Evert Godevrid Planten, weer een Evert Jan geboren in 1768 gaat in Harderwijk op de Gelderse universiteit, medicijnen studeren en daarna als eerste Planten de artsen titel verwerft.
Dr. Evert Jan Planten trouwt de Doetinchemse Apothekersdochter Frederica Eerligh, wordt daarnaast de laatste schepen onder het oude bestel en in de Franse tijd is hij “maire” van Doetinchem en na de bevrijding in 1813 burgemeester van Doetinchem.
Dr. Planten liet om 2 uur zijn Gelders karretje voorrijden als hij naar de buitenpatiënten ging en zei tegen de koetsier alleen maar links, rechts of halt en verder geen woord, het was een zwijgzame norse man maar met een hart van goud.

 

Bentfort
Naast Dr. Planten uit de Hamburgerstraat was er in Doetinchem eind 18e eeuw Dr. Bentfort, die eerst op de Markt en later in de Grutstraat woonde. Beide bekwame geneesheren deden dienst in het Algemene Ziekenhuis aan de Varsseveldseweg en het R.K. ziekenhuis St. Josef aan het eind van de Doctor Hubernoodtstraat.
Zij hadden een groot verzorginggebied dat ook de dorpen Zelhem, Terborg, Zeddam, Wehl, Hummelo en Keppel omvatte.
Dr. Bentfort was de geneesheer met de uitgebreidste praktijk. Hij besteedde de voormiddagen aan de patiënten in en om de stad en de namiddagen aan de buitenpatiënten. Driemaal in de week hield hij middagzitting in Terborg en de overige middagen werden over Wehl, Keppel, Hummelo en Zelhem verdeeld. Dat hij op latere leeftijd zo stijf en stram was, had hij te danken aan zijn koetsentochten door weer en wind. De patiënten werden namelijk door dr. Bentfort per Tilbury, een open koetsje met koetsier en paard, bezocht in de gemeente waar de middagzitting was.

 


Artsen in Zelhem


 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Kraehe Johan Seberecht

In functie van: 

1789 - 1818

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

1766

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

10-10-1818

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

?

Datum: 

 
 
 Was gemeentearts in Zelhem en Ambt Doetinchem, zijn traktement bedroeg fl. 150,-- en vrije woning.
 

 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Willem van der Hout

In functie van: 

1819 - 1820

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

1794

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

05-12-1820

Vader: 

Pieter van der Hout

Moeder: 

Petronella Paling
 

Gehuwd met: 

Johanna Henriette Bringarter

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

huis 62

Datum: 

 
 
Komt van ‘ Hertogenbosch en was gemeentearts in Zelhem en Ambt Doetinchem, zijn traktement bedroeg fl. 150,-- en vrije woning.
 

 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Guillaume Landreben Michgorius

In functie van: 

1820? - 1824

Geboorteplaats: 

Oldenzaal

Datum: 

13-02-1799

Overleden te: 

Oldenzaal

Datum: 

1869

Vader: 

Willem Hendrik Michgorius

Moeder: 

Anna Beatrix van Wulften
 

Gehuwd met: 

Isabella Joannetta Francisca Mollinger

Geboortedatum: 

Kampen, 15-10-1801

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

13-05-1829

Plaats: 

Zwolle
 

Dochter(s): 

Maria Emerencia

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

 

Datum: 

 
 
 Komt van Oldenzaal en was gemeentearts in Zelhem en Ambt Doetinchem, zijn traktement bedroeg fl. 150,-- en vrije woning.
 

 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Cornelis de Jong

In functie van: 

1824 - na 1829

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Markt 5-7

Datum: 

 
 
Komt uit Amsterdam.
 

 

Bron: 

Genlias

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Cornelis Terné van de Heul, heel- en vroedmeester

In functie van: 

±1840 - 1869

Geboorteplaats: 

Mijdrecht

Datum: 

05-12-1805

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

10-02-1869

Vader: 

Arij van der Heul

Moeder: 

Elizabeth de Haan
 

Gehuwd met: 

Beatrix Wantink

Geboorteplaats: 

Emmerich, Duitsland

Datum: 

30-04-1807

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

04-10-1866

Trouwdatum: 

02-05-1831

Plaats: 

Zelhem
 

Kinderen: 


Willem Leonard
Gerhard Hendrik
Arie
Arie
Catharina Cornelia
Elizabeth Beatrix
Ferdinand Cornelis
Elizabeth Beatrix
Gerhard Hendrik

Geboren:                                 Overleden: 
1832                                    01-01-1833
05-02-1836
06-05-1838                          19-08-1840
20-08-1841
06-05-1840                           07-02-1915
09-02-1843                           27-05-1844      30-04-1844                             
18-04-1846
13-03-1851    


Heeft gewoond aan: 

Markt 5-7
Smidsstraat 16

Datum: 

 
 
Cornelis Terné van der Heul die met zijn vrouw Beatrix Wantink tijdelijk op de Markt, huis 33 woonden. Ze lieten een nieuw woonhuis bouwen aan de Smidsstraat 16, nu modehuis Beke.

Omdat dr. Terné van der Heul zijn patiënten per koets bezocht werd er aan het woonhuis een schuur voor de koets en een stal voor het paard gebouwd. De diepe tuin die tot Achter de Hoven liep, diende gedeeltelijk als weide, de rest was groente en siertuin. In 1866 werd C. Terné van der Heul weduwnaar en zelf stierf hij in 1869.

 

 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Arie Terné van de Heul

In functie van: 

1869 - 8 juli 1870

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

20-08-1841

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

Cornelis Terné van de Heul

Moeder: 

Beatrix Wantink
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

 

Datum: 

 
 
Zijn vader is in 1869 overleden en hij, bevoegd arts, solliciteert naar de functie van gemeentearts. Hij wordt vanwege voorgevallen zaken ontslagen en vertrekt naar elders.
 

 

Bron: 

Genlias

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Adrianus Nicolaas Erkelens, gemeentelijke heel- en vroedmeester

In functie van: 

1872 - 1875

Geboorteplaats: 

Schiedam

Datum: 

23-12-1822

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

Francois Pieter Erkelens

Moeder: 

Adriana Maria Verhaven
 

Gehuwd met: 

Neeltje Mijntje Voorspuij

Geboortedatum: 

Streefkerk, 15-06-1827

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

21-01-1848

Plaats: 

Streefkerk

Vader: 

Hendrik Voorspuij

Moeder: 

Marrigje Borst
 

Zoon(s): 

François Pieter
Albert Nicolaas
Albert Jacobus

Geboren: 

±1865
31-08-1869
06-12-1870

Overleden: 



 

Dochter(s): 

Adriana Maria
Francina Pietronella
Elisabeth Maria

Geboren:03-07-1848 Overleden:29-05-1931
± 1851                                     26-11-1900
6-04-1867

Heeft gewoond aan: 

Smidsstraat 16

Datum: 

 
 
Zij kwamen op 02-05-1872 van Koudekerke en verhuisden in 1875 naar Terschelling.
 

smidsstraat16 1

Smidsstraat 16, op de foto de winkel van Somsen, zoals het ongeveer
uitzag in de tijd van dr. Terné van de Heul en dr. Erkelens.

Foto uit collectie Harry Somsen

 

 

Bron: 

Gerrit Rijsdorp

Artikel door: 

Herman Jonas
 

Naam: 

Dirk Karel Munting

In functie van: 

13-01-1876 t/m 29-12-1876

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

13-07-1817

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Jacoba Helena Kuiper

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

 

Datum: 

 
 
Kwamen van Ridderkerk en gaat naar Rotterdam/Delftshaven.
 

 

Bron: 

Genlias

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Jan Jacob Willem Voorhorst

In functie van: 

13-01-1879 t/m 1897

Geboorteplaats: 

Aalten

Datum: 

26-03-1825

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

24-01-1900

Vader: 

Antonie Johannes Voorhorst

Moeder: 

Theresia Cipperiana van Raab van Canstein
 

Gehuwd met: 

barones Coenradina Frederika Christina van Reede tot de Parkeler

Geboortedatum: 

Utrecht, 16-03-1821

Overleden: 

Zelhem, 01-02-1885

Trouwdatum: 

14-01-1853

Plaats: Aalten

Vader: 

Fredrik Godart van Reede tot de Parkeler

Moeder: 

Christina Fredrika Kellerman
 

Een deel van de 6   kinderen: 

Jerome Theresius Alphonsus

Jacobus Johannes 

Coenradina Frederika Christina

Geboren: 

1854


22-05-1861


11-10-1862

Overleden: 

17-06-1855


05-08-1862

 

Heeft gewoond aan: 

Koestraat op huis A39

Datum: 

 
4 Koestraat 1905Rechts het huis A39 waar J.J.W. Voorhorst woonde. Tegenwoorgig een deel van de Bibliotheek. 
 
J.J.W. Voorhorst was de opvolger van A.N. Erkelens.

Voorhorst was de vijfde arts in vaste dienst van de Maatschappij van Weldadigheid in Drente als heel en vroedmeester van 21-08-1855 tot 01-11-1875. Hij werd ontslagen in verband met een vergaande nonchalance in relatie met vleesverstrekkingen ten behoeve van zieken.

Veenhuizen en in Ommerschans waar de bevolking dicht op elkaar leefde, was de sociale controle groot. Dit werd nog versterkt door het ambtelijke rangenstelsel, dat niet alleen onderlinge wedijver, het veilig stellen van de eigen positie maar vooral ook kwaadsprekerij en verdachtmakingen veroorzaakte.

Voor J.J.W.Voorhorst had een incident gevolgen. Naast zijn ambt als geneesheer in de gewone koloniën was hij Chef van de geneeskundigedienst in de koloniën. Deze functie hield in, dat hij toezicht moest houden op de medische verzorging in de andere koloniën en daarover diende te rapporteren. In die hoedanigheid zou hij op de avond van 12 april 1858 de gestichten in Veenhuizen hebben bezocht. Volgens een zaalopziener van het eerste gesticht zou Voorhorst, terwijl iedereen al lag te slapen, ‘s avonds laat om 11 uur in beschonken toestand en in gezelschap van enkele onbekende heren de vrouwenzalen hebben bezocht.

Anderen wisten te vertellen dat de heren, toen ze Veenhuizen weer wilden verlaten, met hun rijtuig in een greppel waren beland, waardoor het kantelde en één van de paarden op hol sloeg. Er volgde een uitgebreid onderzoek, waarbij alle betrokkenen werden ondervraagd. Voorhorst moest zijn lezing van het gebeurde naar de toenmalige beheerder van de Maatschappij van Weldadigheid mr. M.E. baron Mackay sturen. In het kort kwam zijn verhaal er op neer, dat hij met zijn huisgenoot en twee collegae, Van der Sluis uit Oosterwolde
en Brouwer uit Makkinga, die de gestichten wel eens wilden zien, vanuit Oosterwolde naar Veenhuizen was gereden. Hier aangekomen, hadden ze bij onderdirecteur Nijenbandering
een fles wijn genuttigd, maar van dronkenschap was absoluut geen sprake geweest.

Ook het zogenaamde wangedrag op het eerste gesticht was bezijden de waarheid. Voorhorst gaf toe, dat het voor een inspectie eigenlijk te laat was geweest en dat het  onverstandig was gebleken om zijn huisgenoot mee naar binnen te nemen. Het ontbieden van de geneesheer Bischoff had echter wel degelijk nut gehad. Ze hadden op de vrouwen- en kinderzaal van gedachten kunnen wisselen over het voordeel van kribben ten opzichte van het slapen in hangmatten. Het ongeluk met de koets was eenvoudigweg het gevolg geweest van de volstrekte duisternis. Mackay was echter van oordeel, dat Voorhorst door zijn optreden bij velen ergernis had gewekt. Juist hij behoorde een voorbeeld van nauwgezette plichtsbetrachting te zijn en dus werd hem zijn functie van chef ontnomen.

In februari 1897 wordt hij ontslagen omdat hij niet wilde assisteren bij de bevalling van vrouw Hietkamp in de Velswijk. Als argument bij de gemeente Zelhem voert hij aan zijn leeftijd en gezondheid.

 

Geneeskunde

Krantenartikel uit Het nieuws van den dag 27-01-1900

 

 

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas


P.A. van Hellemond huisarts 0 arts web Enhanced 

Naam: 

Petrus Antonius van Hellemond

In functie van: 

10-08-1897 t/m 26-02-1914

Geboorteplaats: 

Amsterdam

Datum: 

03-02-1869

Overleden te: 

Amsterdam

Datum: 

03-2-1920

Vader: 

Aaldert Peters van Hellemond

Moeder: 

Anna Elizabeth Helmich
 

Gehuwd met: 

Johanna Agata Christina Antonetta van Rossum

Geboortedatum: 

Amsterdam,25-05-1869

Overleden: 

 13-02-1952 Den Haag

Trouwdatum: 

 24-09-1897

Plaats:  's Gravenhage

 

Zoon(s): 

Petrus Eduard Albert

Geboren: 

04-06-1898

Overleden: 

 

Dochter(s): 

Anna Elisabeth

Geboren: 06-12-1899  - 

 

 

Heeft gewoond aan: 

Stationsstraat
Burg. Rijpstrastraat 9

Datum: 

 
 
Petrus Antonius van Hellemond en zijn vrouw Johanna Agatha Christina Antonetta van Rossum, woonden tijdelijk in de Stationsstraat, in een huis dat na 1875 werd afgebroken.
Zij bouwden in de Koestraat (Burgem. Rijpstrastraat 9) een nieuw doktershuis dat zij daarna betrokken. In 1914 vertrok de fam. van Hellemond naar Den Haag.
P.A. van Hellemond huisarts
P. A. van Hellemond en J.A.C.A. van Rossum in Batavia.
Foto, collectie J. Knaake
 

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Andreas Simon van Ingen, gemeentegeneesheer

In functie van: 

01-03-1914 t/m 12-12-1922

Roepnaam/bijnaam: 

Andries

Geboorteplaats: 

Waarden

Datum: 

09-09-1879

Overleden te: 

Wassenaar

Datum: 

17-02-1945

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Hermina Arbeiter

Geboortedatum: 

Wassenaar, 08-02-1880

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Kinderen: 

Maria

Geboren: 23-11-1916   Overleden: 28-11-1916


Heeft gewoond aan: 

Burg. Rijpstrastraat 9

Datum: 

 
 

Geneeskunde

Andreas Simon van Ingen

Foto uit collectie Harry Somsen

 
Heeft zijn studie in Leiden volbracht in 1907 en een jaar later gepromoveerd als doctor in de geneeskunde. Zijn eerste standplaats was Hengelo Gld. waar hij zich op 3 december 1908 vestigde, 29 jaar oud, naast dr. Meinders. Hij bleef tot 1 maart 1914 in Hengelo en vestigde zich van 1 maart 1914 tot 12-12-1922 in Zelhem en vertrok daarna naar Arnhem.

P.H. Van Hellemond had eind 1913 te kennen gegeven dat hij op 1 maart 1914 wilde stoppen met het werk. De voornaamste kandidaat was de toen Hengelose huisarts van Ingen. Maar de Zelhemse gemeenteraad wilde hem op voorspraak van een raadslid, niet zonder meer benoemen. Er moest eerst een oproep komen om te solliciteren. Daar kwamen geen betere kandidaten uit en op 24 januari 1914 hoorde Andries van Ingen dat hij de baan in Zelhem kreeg.

Andries van Ingen had zich samen met zijn vrouw, verdienstelijk gemaakt op het gebied van de muziek en in 1913 zat hij in de feestcommissie van de onafhankelijks feesten. In de Zelhemse periode hield dokter van Ingen ook nog wel eens spreekuur in Hengelo, ten tijde dat dokter Meinders alleen was.

 

 

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Cornelis Schaap

In functie van: 

1922 - 1927

Geboorteplaats: 

Schiedam

Datum: 

21-11-1897

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Christina Maria Blanken

Geboortedatum: 

Wisch, 20-05-1904

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

18-03-1925

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren:                     Overleden:

 

 

Heeft gewoond aan: 

Burg. Rijpstrastraat 9

Datum: 

 
 
Cornelis Schaap kwam op 27-11-1922 van Arnhem en werd 14 dagen ingewerkt door van Ingen. Cornelis Schaap trouwde in 1925 met Christina Maria Blanken en vertrokken in 1927 naar Rotterdam.
 

   

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Antonie Lambertus Gerritsen

In functie van: 

1927 - 1950

Geboorteplaats: 

Nijmegen

Datum: 

23-05-1890

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

Antonie Lambertus Gerritsen

Moeder: 

Anna Serton
 

Gehuwd met: 

Dina Hendrika Goettsch

Geboortedatum: 

Utrecht, 11-06-1893

Overleden: 

Zelhem, 25-03-1948

Trouwdatum: 

16-03-1920

Plaats: 

Utrecht

Vader: 

Ludwig Reinhart Goettsch

Moeder: 

Geertrui Antje Molsbergen
 

Kinderen: 

Loe
Truus
Frits
Els
Paulien
Hans
Peter

Geboren: 

 

Overleden: 

 
 

Heeft gewoond aan: 

Burg. Rijpstrastraat 9

Datum: 

 
 

gerritsen A.L. 1

gerritsen Goettsch1

Dr. A.L. Gerritsen

D.H. Goettsch

Foto uit collectie Eef Oosterink

 

Huisarts Antonie Lambertus Gerritsen trouwde in 1920 in Utrecht met Tina Hendrika Goetssch en kwam via Weesp in 1927 in Zelhem terecht. Ze gingen wonen in de dokterswoning aan de Koestraat nu Burgem. Rijpstrastraat 9, als opvolger van dr. Cornelis Schaap die naar Rotterdam vertrok.

Het grote huis met tuin stond op de hoek met de huidige Kerkstraat. De tuin was een waar eldorado voor de kinderen Gerritsen met een aantal bomen, krielkippen die in de bomen sliepen en een tennisveldje.
Dr. Gerritsen had een uitgebreide patiënten kring waarvoor hij dag en nacht klaar stond en de huisbezoeken per fiets aflegde.

De apotheek aan huis werd door zijn vrouw gedaan.
Tijdens de oorlogsperiode werden vanuit Zelhem honderden pakketten verzonden met roggebrood en spek naar de hongerige familieleden in het westen van het land. In de naoorlogse periode werden door de kinderen Gerritsen vaak mee gedaan aan de Koninginnen feesten waarbij de fietsen werden versierd met slingers en dennengroen. Hun ouders deden mee met het ringsteken per paard of fiets in het Pelikaansbos.

Dr. Gerritsen was bij verschillende verenigingen betrokken en daardoor veel aanwezig bij lezingen en uitvoeringen. Eind 1950 vertrok dr. Gerritsen uit Zelhem en werd opgevolgd door dr. C.A. Kuypers.

 

gerritsen

Gezin Gerritsen

Krantenfoto uit collectie Harry Somsen

 

 

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Cornelis Anthonie Kuypers

In functie van: 

1950 - 1967

Geboorteplaats: 

Vlaardingen

Datum: 

18-11-1906

Overleden te: 

Doetinchem

Datum: 

26-02-2003

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Jeanne Sepers

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Kinderen: 

Dineke
Cees
Hans

Geboren: 

23-07-1933

Overleden: 

25-04-2001
 

Heeft gewoond aan: 

Burg. Rijpstrastraat 9
Meeneweg 1

Datum: 

 
 

Geneeskunde

 

Als K.N.I.L. arts werd hij uitgezonden om in de binnenlanden van Borneo te werken, na enkele jaren volgde overplaatsing naar Bandoeng (Java).

Hij werd krijgsgevangen gemaakt tijdens de Japanse bezetting in 1942-1945 en als arts tewerkgesteld op de beruchte Birma spoorlijn in Achter Indie, waarbij duizenden mannen omkwamen door de ontberingen waar zij aan werden bloot gesteld. In het Japanse gevangenkamp schreef hij een proefschrift over Beri-Beri, een tropische ziekte die ontstaat door vitamine B1 gebrek.

Na de bevrijding uit de Japanse gevangenschap, kwam de familie Kuypers terug naar Nederland waar hij zich in 1950 als huisarts in Zelhem vestigde. Hij nam de praktijk over van Dr. Gerritsen die met pensioen ging, en kwam te wonen op het doktershuis aan de Burgem. Rijpstrastraat 9.

Zelhem leerde dr. Kuypers kennen als een bekwaam arts en bedachtzaam mens. Dr. Kuypers was actief in het Nederlands Huisartsen genootschap en heeft diverse publicaties verzorgd voor het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunst.
Nadat hij in 1967 afscheid genomen had van zijn huisartsen praktijk, apotheekhoudend, en die overdeed aan dr. J. van Noort en dr. Joh. De Boer, verhuisde hij met zijn vrouw naar een woning aan de Meeneweg 1.
Dr. Kuypers bleef nog 7 jaar les geven aan de leerling verpleegkundigen van het Wilhelmina ziekenhuis in Doetinchem. Voor het rondbrengen van maaltijden voor Tafeltje dekje, maakte hij tijd om zo nog in contact te blijven met oud patiënten die inmiddels hulpbehoevend waren.

Zijn gedrevenheid om de opgedane kennis met anderen te delen, uitte zich in het oprichten van twee Probus-club’s. Later raakte hij meer aan huis gebonden om zijn zieke vrouw te verzorgen. Na haar overlijden en het overlijden van zijn dochter Dineke kwam hij zelf in het verpleeghuis Den Ooiman in Doetinchem terecht, waar hij op 26 februari 2003 op 96 jarige leeftijd overleed.
Veel Zelhemmers herinneren zich de huisarts Kuypers als een bijzonder fijn mens.


Huisarts dr. C.A. Kuypers

http://www.webpaper.nl/scripts/edoris/edoris.dll?tem=W_image_preview&size=350&doc_id=457080
Zelhem - Cornelis Anthonie Kuypers werd op 18-11-1906 in Vlaardingen geboren. Zijn artsenopleiding volgde hij aan de Rijksuniversiteit te Leiden vanaf het studiejaar 1930-1931. Na het voltooien van zijn specialisatie ‘Tropenarts’ werd hij uitgezonden naar de binnenlanden van Borneo en enkele jaren later werd overgeplaatst naar Bandoeng op het eiland Java.

Hij was daar tijdens de Japanse bezetting en werd van 1942 tot 1945 krijgsgevangene en als officier van de gezondheidsdienst (arts) te werk gesteld aan de beruchte Birma spoorlijn in Achter Indië, waar hij duizenden mannen en jonge jongens zag sterven door de ontberingen waaraan zij werden blootgesteld. In het Japanse gevangenkamp schreef hij een proefschrift over Beriberi, een tropische ziekte, die ontstaat door vitamine B1 gebrek. Vanuit het concentratiekamp in Tjimaki schreef hij, in het Maleis, een brief naar zijn vrouw die met de kinderen in Bandoeng verbleef.
Na de bevrijding uit de Japanse bezetting en het ontstaan van de staat Indonesië, kwam de familie Kuypers in 1946 met twee zonen en een dochter terug naar Nederland. Als K.N.I.L.-er was hij zijn leven niet meer veilig voor de nieuwe machthebbers.
In 1950 kwam het gezin Kuypers naar Zelhem om de huisartsenpraktijk van dokter A.L. Gerritsen, die met pensioen ging, over te nemen. Het gezin Kuypers betrok de huisartsenwoning aan de Burg. Rijpstrastraat 9.
Dr. Kuypers was een bekwaam arts en vele Zelhemmers herinneren hem als een bijzonder fijn mens.
Zijn tropenjaren waren een bron voor de vele publicaties die hij verzorgde voor het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunst. Die publicaties gaven zijn collega’s in heel Nederland inzicht in de ziektes die zich voordeden onder de teruggekeerde Indische Nederlanders.

In 1967 nam hij afscheid. Hij deed zijn huisartsenpraktijk over aan de jonge huisartsen J. van Noort en J. de Boer en verhuisde naar de Meeneweg 1. Zijn gedrevenheid voor het vak, maakte dat dr. Kuypers nog zeven jaar les bleef geven aan de leerling-verpleegkundigen van het Wilhelmina Ziekenhuis te Doetinchem. Verder was hij medisch adviseur voor de patiënten op het bejaardencentrum de Zonnekamp. Ook zijn, inmiddels hulpbehoevende oud-patiënten, bleef hij zien omdat hij maaltijden ging bezorgen voor Tafeltje Dekje.
Om zijn opgedane kennis te delen, richtte hij twee Probus-clubs op die nu nog bestaan. Op latere leeftijd raakte hij meer aan huis gebonden om zijn zieke vrouw te verzorgen. Na haar overlijden en het overlijden van zijn dochter Dieneke, kwam hij zelf in het verpleeghuis Den Ooiman in Doetinchem, waar hij op 26 februari 2003 op 96-jarige leeftijd overleed. Dokter Kuypers werd na de oorlog onderscheiden met de Verzetsster Oost-Azie voor zijn werk aan de Birma spoorlijn.

Artikel uit het Contact van 2011

 

 

Bron: 

Genlias

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Everard Hendrik van der Poest Clement

In functie van: 

1913 - 1941

Geboorteplaats: 

Poortugaal

Datum: 

01-05-1883

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

08-12-1941

Vader: 

Andries van der Poest Clement

Moeder: 

Geertruida Pieternella Lebret
 

Gehuwd met: 

Johanna Wilhelmina Hupscher

Geboortedatum: 

15-06-1886, Semarang

Overleden: 

Zelhem, 22-03-1977

Trouwdatum: 

26-11-1913

Plaats: 

Renkum

Vader: 

Johannes Jacobus Hupscher

Moeder: 

Dina Elisabeth Catharina Heijting
 

Zoon(s): 

Johan Christiaan
Frans

Geboren: 

18-08-1914
14-07-1921

Overleden: 

01-10-1987
17-11-1985

Dochter(s): 

Eugenie

Geboren: 06-05-1917    Overleden: 10-11-1995


Heeft gewoond aan: 

Stationsstraat 46
Stationsstraat 9

Datum: 

 
 

poest clement1938

Uit een krant van 23 december 1938

Foto uit collectie Willem Hartemink

 
Intussen was Zelhem fors gegroeid zodat er vraag kwam naar een tweede huisarts.

Dr. Everhard Hendrik van der Poest Clement en zijn vrouw Johanna Wilhelmina Hupscher, komen van Poortugal bij Rotterdam en bouwen aan de Stationsstraat 9 een woonhuis met praktijkruimte. Tot het huis klaar is woonden zij tijdelijk in, bij de koperslager Bruil in de Stationsstraat A32.
Na de pensionering van dr. E.H. van der Poest Clement, beginnen zijn kinderen Frans en zijn zuster Eugenie er een tandartsen praktijk, welke is blijven bestaan tot het overlijden van Frans van der Poest Clement in 1985.

 

stationsstraat9 1
Tijdens de bouwwerkzaamheden in 1913, de bouwtekening is gemaakt door H.W. Bel

Foto fam. v.d. Poest Clement

 

 

Bron: 

BZ

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Harbert Gerhardus Augustinus Diephuis

In functie van: 

1942 - 1996

Geboorteplaats: 

Haren

Datum: 

1914

Overleden te: 

Bilthoven

Datum: 

1998

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Janke  Siersma

Geboortedatum: 

19-06-1915

Overleden: 

Lochem, 22-9-1996

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon: 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 
Dochter:          
Dochter:          
 
 

Praktijk aan: 

Halseweg 10

Datum: 

 
 

diephuis

Dr. Diephuis en zijn vrouw bij afscheidsreceptie op 12 oktober ???? , rechts dhr. Jolink

Krantenfoto uit collectie Willem Hartemink

 

Na het plotselinge overlijden dr van der Poest Clement komt in 1942 Dr. Harbert Gerhardus Augustinus Diephuis en zijn vrouw in het voormalige woonhuis van oud burgemeester Brants en erfgenamen, wonen en vestigt er zijn huisartsen praktijk.
Dr. H.G.A. Diephuis blijft hier zijn huisartsen praktijk met apotheek uit oefenen tot zijn vertrek naar Lochem in 1996.
Het huis wordt verkocht aan oud burgemeester Mr. Th.G.M. Heere.
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

J.H. de Boer

Roepnaam/bijnaam: 

Johan

In functie van: 

1966 - 0000

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

Helga Kirchmann

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Burg. Rijpstrastraat 7
Meeneweg 6

Datum: 

 
 
Dr. Kuypers blijft in de huisartsenpraktijk met apotheek tot 1967 en verhuist na zijn pensionering naar Meeneweg 1.
Na een jaar te hebben samengewerkt met dr. Kuypers volgde dr. de Boer hem op en woonde in het nieuwgebouwde woonhuis met spreekkamer  Burg. Rijpstrastraat 7) in de tuin van de artsenpraktijk. Na het vertrek van dr. Kuypers heeft dr. de Boer zijn oud studiegenoot dr. van Noort gevraagd naar Zelhem te komen om samen een groepspraktijk te beginnen. Zij waren de 5e groepspraktijk in Nederland, waar artsen tot dan toe altijd solist waren. J. v. Noort is in het huis met praktijk van dr. Kuypers gaan wonen aan de Burg. Rijpstrastraat 9.
Dr. van Noort was bezig met een promotie en hij heeft dat in Zelhem afgemaakt. De promotie was cum laude en eigenlijk is hij de enige die zich echt dr. mag noemen.
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

J. van Noort

Roepnaam/bijnaam: 

Jan

In functie van: 

1967 - 0000

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 Zelhem

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

 

Dochter(s): 

 

Geboren:            Overleden :             

 

Heeft gewoond aan: 

Burg. Rijpstrastraat 9

Datum: 

 
 
Dr. Jan van Noort is door dr. Johan de Boer gevraagd op samen een een groepspraktijk te starten in Zelhem.
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Gert Jan van Vlijmen

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

Soerabaja

Datum: 

11-05-1950

Overleden te: 

Zelhem

Datum: 

02-05-2005

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Halseweg 7
Dr. Grashuisstraat 36

Datum: 

 
 

Geneeskunde

Gezin van Vlijmen

 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

H.G.J. Piscaer

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Halseweg 7
Halseweg 27/A

Datum: 

 
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Bruin

In functie van: 

 tot nov. 2018

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Halseweg 27/B

Datum: 

 
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Burger

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Halseweg 27/B

Datum: 

 
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

van de Wielen

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Halseweg 27/B

Datum: 

 
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Smulders

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Dr. Grashuisstraat 36

Datum: 

 
 
Na het overlijden dr. van Vlijmen nemen dr. Smulders en dr. Velthaus zijn praktijk over.
 

 

Bron: 

 

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Velthausz

In functie van: 

 

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Dr. Grashuisstraat 36

Datum: 

 
 
Na het overlijden dr. van Vlijmen nemen dr. Smulders en dr. Velthaus zijn praktijk over.
 

Artsen in Halle


 

Bron: 

D. de Planque

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

W.L. Meijering

Roepnaam: 

Wil

In functie van: 

1940 - 1947

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

(J.H.?) )Bokhorst

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

1940

Plaats: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Zoon(s): 

Kees

Geboren: 

1944

Overleden: 

 

Dochter(s): 

Minny

Geboren: 

1942

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Dorpssraat 56, Halle

Datum: 

 
 
Arts in Halle van 1940-1947, lees het ook het verhaal Oorlogsherinneringen van een doktersvrouw
 

 

Bron: 

D. de Planque

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

F.C. Hage

Roepnaam: 

Frans

In functie van: 

1947 - 1951

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

 

Moeder: 

 
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Praktijk aan: 

Dorpssraat 56, Halle

Datum: 

 
 

 

Bron: 

D. de Planque

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

Dirk Marie de Planque

Roepnaam/bijnaam: 

Dick

In functie van: 

1951 - 1981

Geboorteplaats: 

Arnhem

Datum: 

20-2-1920

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

Pieter Anthonie

Moeder: 

Everdina Maria Schurink
 

Gehuwd met: 

Cornelia Margaretha (Connie) Korink

Geboortedatum: 

Rotterdam, 12-4-1920

Overleden: 

2007

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

René
Erik
Dick

Geboren: 

 

Overleden: 

 
 

Praktijk aan: 

Dorpssraat 56, Halle
(1956) Dorpssraat 1, Halle

Datum: 

 
 
Arts in Halle van 1951-1981, is een kleinzoon van ds de Planque
 

Geneeskunde

Geneeskunde

Dr. Dirk Marie de Planque

Cornelia Margaretha Korink

Foto's van Dick de Planque

 

 

Bron: 

D. de Planque

Artikel door: 

Harry en Elly Somsen
Herman Jonas
 

Naam: 

R. de Planque

Roepnaam/bijnaam: 

René

In functie van: 

1981 - heden

Geboorteplaats: 

 

Datum: 

 

Overleden te: 

 

Datum: 

 

Vader: 

Dirk Marie de Planque

Moeder: 

Cornelia Margaretha Korink
 

Gehuwd met: 

 

Geboortedatum: 

 

Overleden: 

 

Trouwdatum: 

 

Plaats: 

 

Zoon(s): 

 

Geboren: 

 

Overleden: 

 

Dochter(s): 

 

Geboren:                          Overleden:

 

Praktijk aan: 

Abbinkstraat 22, Halle

Datum: 

 
 
Arts in Halle van 1981-0000, is een achterkleinzoon van ds de Planque