Door Bennie Eenink.
Eind juli 1914 werd de oorlogsdreiging in Europa steeds groter. Nederland had steeds geroepen dat men neutraal wilde blijven maar dat gaf geen garantie niet betrokken te raken in een gewapend conflict. De snel groeiende onrust was voor de Nederlandse regering aanleiding om met ingang van 1 augustus 1914 een algemene mobilisatie ter verdediging van de neutraliteit af te kondigen. Alle oud-militairen tot 40 jaar werden opgeroepen. Op 31 juli 1914 om 15.00 uur werden de mobilisatieoproepen bij de gemeentehuizen opgehangen en door het luiden van de kerkklokken werd het bericht onder de aandacht van de bevolking gebracht. En ook werd gebruik gemaakt van boden om de oproep rond te brengen.
"En toen begon ut gedonder," vertelde opa. Opa was dertig jaar en woonde nog thuis op de boerderij Beerlink in Halle-Nijman. De oproep was heel vervelend, maar omdat er nog meer kinderen thuis waren kon het werk op de boerderij grotendeels doorgaan. Maar dat was lang niet overal zo. Veel oud-militairen waren inmiddels kostwinner en dan werd het vaak heel moeilijk voor die gezinnen.
Veel Achterhoekers hadden Doesburg als mobilisatiebestemming en van daaruit werden somigen doorgestuurd. Of opa ook Doesburg als mobilisatiebestemming had weet ik niet. Wel weet ik uit zijn verhalen dat opa al in het begin van de mobilisatie in de Menno van Coehoornkazerne in Arnhem was gelegerd. Dat was voor opa bekend terrein, in zijn diensttijd was hij daar ook al geweest. "Achter ut station in Arnhem, dat was dus good te doen met den trein vanuut Varsseveld. Duuzend man kon d’r in de Coehoornkazerne maor de eerste tied zatten d’r völle meer in. En ok de andere kazernes in Arnhem zatten stampvol."
België
Vanuit Arnhem werden veel soldaten doorgestuurd. Naar de kust, om een inval vanuit zee af te houden. Anderen werden langs de Belgische grens gelegerd. Op de meeste plekken was men natuurlijk totaal niet ingesteld op zoveel soldaten. Leegstaande fabriekshallen, vervallen en vol ongedierte en ander ongemak, werden ingezet. Scholen en andere gebouwen werden gevorderd. En menigeen kwam terecht bij de boeren, in stallen en op zolders. Opa bleef in het begin in Arnhem, "wij mossen de Pruusen tegenhollen an den Iesel." Toen op 4 augustus 1914 de Duitsers inderdaad België binnen vielen om van daaruit Frankrijk aan te vallen, werden de problemen alleen maar groter. Overal in Nederland begonnen mensen van alles te hamsteren, voedsel, dat was te verwachten maar ook zilveren munten, men had geen vertrouwen in papiergeld. En hoe verder de Duitsers België introkken hoe meer Belgen de grens over vluchten naar Nederland. En voor al die mensen, vluchtelingen en soldaten, was opvang nodig.
De opkomst
Een vrij zeldzame foto van vertrekkende trein met soldaten. Vermoedelijk is deze opname gemaakt op het station Lievelde. Over het verloop van de mobilisatie is vrij weinig te vinden in de kranten. Dat is niet zo verwonderlijk als we naar onderstaande bericht kijken.
Als we het vergelijken met onderstaande foto dan had opa wel gelijk. In de kazerne in Arnhem was het nog niet zo verkeerd.
