Scheffer, G. J.

Gerrit Johan Scheffer. (1918 – 1987)


Foto: coll. H. Scheffer

Gerrit Johan  Scheffer geboren op 22-12-1918 in Halle. Gerrit ging naar de Halle Nijmanschool van 1926 tot 1933.
Hij huwde met Harmina Louisa Bel, zij hebben gewoond aan de Hengeloseweg (A321)- 18  te Zelhem tot 1956 en vertrokken naar hun nieuw gebouwde huis aan de  Prinses Margrietstraat 7 in Zelhem.



G.J. Scheffer hield van muziek met name orgelspelen. Hij kreeg orgelles bij de heer Ormel in Terborg. Hij  wilde van de muziek zijn beroep maken. Zijn ouders kochten een pedaalharmonium voor hem zodat hij thuis kon oefenen. Zo’n orgel heet een pedalion. De aankomende dreiging van Nazi-Duitsland gooide roet in het eten. Voorlopig zat orgel studeren er niet in. Hij werd gemobiliseerd en gelegerd in de buurt van de Grebbeberg. Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers ons land binnen en bij de Grebbelinie werd zwaar gevochten. Veel  Nederlandse soldaten sneuvelden. Scheffer werd gevangengenomen en naar een kamp in Duitsland gebracht. Vervolgens werd hij te werk gesteld bij een boer. In juni 1940 kwam hij vrij.

Scheffer in legeruniform Foto: coll. H. Scheffer	Gerrit Johan Scheffer en Harmina Louisa Bel. Foto: coll. H. Scheffer

Scheffer werd in 1943 organist aan de Nederlands Hervormde kerk te Zelhem. Dat heeft hij uitgeoefend tot 1985. Hij werd niet zomaar even organist. Uit het boek “12 eeuwen Lambertikerk te Zelhem,” geschreven door Gerrit Rijsdorp lezen we:

Twee kandidaten hebben zich gemeld. Beiden hebben proef gespeeld en men is van mening dat Scheffer het meest deskundig is. Op 11 juli begeleidt hij de gemeentezang. Wanneer wordt overgegaan tot de benoeming zijn de kerkenraad, organist Hillen en de kerkvoogden het met elkaar eens. G.J. Scheffer geboren 1918 in Varsseveld moet het worden, ook al omdat hij in het bezit is van het diploma van de organistenvereniging. Het salaris wordt ƒ 150,- per jaar en voor een huwelijksinzegening ƒ 3,- extra. De benoeming gaat 1 augustus 1943 in.

Kerkinterieur en orgel. Foto: collectie OudZelhem

Oorlogsjaren zorgen voor opmerkelijke gebeurtenissen. Harmen Berendsen neemt in een boekje  een verhaal op: Enkele ouderen herinneren zich nog wel een gebeurtenis uit de donkere oorlogsjaren. Het is zondag 3 september 1944. Enige dagen daarvoor, 30 augustus, was het de verjaardag van koningin Wilhelmina. Feestelijkheden op die dag waren door de bezetter verboden. Maar Koninginnedag en Wilhelmus horen bij elkaar, vond Scheffer. In plaats van een uitleidend orgelspel aan het einde van de dienst, zette hij het (verboden) volkslied Het Wilhelmus in! De kerkgangers, even in verwarring bij het horen van de eerste tonen, begonnen eerst schuchter, maar al gaandeweg uit volle borst mee te zingen. ‘De tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt’, zo klonk de laatste regel wellicht ook door de dikke kerkmuren heen op die zondagmorgen. Het had gelukkig geen nare gevolgen voor Scheffer. Zeven maanden later maakte hij de ondergang van zijn orgel mee, maar ook de komst van nieuwe orgel in 1951.

1955 Nieuw kerkinterieur en orgel. Foto: coll.Oudzelhem

Naast het bespelen van kerkorgels werd  G.J. Scheffer ook dirigent van diverse zangkoren die na de oorlog werden opgericht. In 1945 Nieuw Leven in de Meene.

Artikel Zangvereniging Nieuw Leven 1945  Foto: coll. H. Scheffer	Artikel  Kinderzang koor 1947 Foto: coll. H. Scheffer

Zelhems Christelijk Mannenkoor

Al geruime tijd voor de officiële datum werd door verschillende mannen, waaronder W. Smeenk, B. Radstake, P. Schumacher, Tj.P. de Vries en G. W. Radstake het plan geopperd om in Zelhem een mannenkoor op te richten.

De eerste bijeenkomst, waarbij een zevental personen bijeen waren, vond plaats ten huize van de heer Scheffer. Dit was op 12 maart 1949. Op 19 maart 1949 vond in het gebouw voor Chr. belangen aan de Hummeloseweg de eerste officiële vergadering plaats, waarbij een zestiental personen aanwezig waren. In de vergadering werd een bestuur gekozen en de heer Scheffer werd als dirigent benoemd.

Foto van het Christelijk mannenkoor te Zelhem, opgericht op 2 april 1949 door G.J. Scheffer. Scheffer staat vooraan in het midden. Links vooraan Piet Schumacher (van de Lijstertours bussen) en Willem Smeenk rechts vooraan. Hij was de overbuurman die zo mooi kon fluiten.

De eerste repetitie vond plaats op 2 april 1949, waarbij begonnen kon worden met het instuderen van een aantal liederen.

Vanaf die tijd tot ongeveer 1969 heeft het koor haar wekelijkse repetities en de jaarlijkse uitvoeringen gehouden in het gebouw voor Chr. belangen. Het aantal leden bleef stijgen, zodat we in de loop der jaren ongeveer veertig leden hadden, maar door de minder goede accommodatie van het gebouwen en nog andere omstandigheden, o.a. opkomst van de televisie, liep het ledental tijdelijk terug, maar heeft nu ca. 50 leden 

Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van het Zelhems Christelijk Mannenkoor, waarvan Scheffer dirigent was, schreef zijn zoon Dick Scheffer in het jubileumboekje het volgende:

“Mijn vader leefde voor de muziek, vooral voor het zingen. Hij schoolde zich als organist en dirigent en praktiseerde dat gelijktijdig. Tot aan zijn dood in 1987 vulden de koren een groot deel van zijn leven. Zes avonden koorrepetitie was niet ongewoon. ’s Zondags begeleidde hij de zingende gemeente. De donderdagavond was ‘mannenkoor-avond’. Vanaf de oprichting van het mannenkoor was het ‘zijn’ koor!  Als kind kreeg je dat als vanzelfsprekend mee. De voorbereidingen van de repetitie in de studeerkamer; de klank van een mannenkoor was altijd duidelijk te herkennen. Vader zong zich bij de piano in, ik luisterde vaak en nam het in me op. Het mooiste vond ik het werk “Domine, salvamfac, Reginamnostram,” indrukwekkend van klank en raadselachtig van tekst!   
Langdurige verbintenissen bezorgen natuurlijk veel herinneringen. Soms mocht ik het koor begeleiden op de piano of het kerkorgel; voor mij een feest. Alles gaat voorbij, herinneringen blijven. Ze zijn voor mij een waardevol bezit. Vaders leven was inspirerend, een leven vol bijdragen aan het muziekleven in Zelhem en omstreken. Moge het Z.C.M. nog lang blijven zingen in de traditie die mijn vader zo na aan het hart lag. Lang leve het Z.C.M."

Dick Scheffer, Drempt, januari 1999

Het Christelijk Zelhems Mannenkoor. Foto website Zelhems Mannenkoor.

28 sept. 1963 Jubileumavond op de Chr. Landbouwhuishoudschool met dirigent en muziekleraar, G.J. Scheffer. Foto: coll. OudZelhem	1963-64 Afscheidsfoto docenten en leerlingen van de Chr. Landbouwhuishoudschool. Foto: coll. OudZelhem

1966 Afscheidsfoto leerlingen en docenten van de Chr. Landbouwhuishoudschool. Foto coll. H. Scheffer.

1967 Gemeentehuis Zelhem. Foto coll. OudZelhem.

Ook tijdens de jaarlijkse Aubades bij het gemeentehuis in Zelhem op Koninginnedag zorgde Scheffer er voor dat het zingen van de vaderlandse liederen goed kon verlopen.

In het interview, vermeld in Kerkleven van 31 oktober 1985 verhaalt hij van zijn studie en werkzaamheden als leraar, organist en dirigent. In 1955 is hij initiator van het kerkkoor. Begin jaren ’70 is zoon Harry nog wel eens 2de organist geweest voor een van de zondagse diensten en tijdens jeugddiensten. Bij zijn jubileum in 1983, 40 jaar organist, ontving hij een Koninklijke onderscheiding.

1983 Jubileum 40 jaar organist. Foto: coll. H. Scheffer	Achter het orgel van de Lambertiekerk. Foto: coll. H. Scheffer.

Op zondag 27 oktober 1985 is het zijn laatste officiële zondagse dienst en klinken zijn laatste slotakkoorden.

Ruim 42 jaar organist in de Lambertikerk. Tijdens een op 1 februari 1986 gehouden feestelijke receptie kreeg hij van de Vereniging van Kerkvoogdijen een draaginsigne in goud. Op 19 september 1987 stierf Gerrit Johan  Scheffer in het ziekenhuis in Doetinchem. Hij was al een lange tijd ziek. Hij is 68 jaar geworden en ligt begraven op het kerkhof te Zelhem. Zijn vrouw, Harmina Louisa Bel overleed in 2005. Grafplaatsaanduiding: U333

Schilderij van de Zelhemse kerk door Frans Storm dat bij Scheffer in de kamer hing.
Foto: coll. H.M. Somsen

  **********************************************

Zesde klas van de Chr. Looschool in 1962 met zoon Harrie Scheffer in de bovenste rij, derde van links.
Foto: coll. oudzelhem.

De appel valt niet ver van de boom:
Zoon Dick Scheffer is op 3 april 2021 overleden. Hij was kerkmusicus en bespeelde de orgels van de  St. Joriskerk in Drempt en de Dorpskerk van Hoog Keppel. 

St. Joriskerk in Drempt. Foto drempt.info

Zoon Harrie Scheffer bespeelde 33 jaar het orgel van de Protestantse Kerk in Silvolde. Hij nam afscheid in oktober 2021 vanwege oog -en gehoorproblemen en werd opgevolgd door een oudleerling van hem.

Harrie Scheffer organist in de Protestantse Kerk in Silvolde.
Foto Facebook