Tolhutweg 5  Mariënvelde                                                                                                                   Cafe De Tolhut


Aan dit artikel van de Stichting Oud Zelhem werkten mee:
G.J. Weenk
 - bevolkingsregister
R.J.J. Weetink -
genealogie en oude geschriften
Elly en Harry Somsen - kadaster en huisnummers-websitopmaak

 

Oudste vermelding van het pand: 1500
Oude benaming boerderij: Tolhut (1643)
De Tolhut (1829)
Tolhutte
Oude straatnaam: Weg van Lichtenvoorde naar Ruurlo (1829)
Behoorde tot de:  
Aantal stemmen in de Marke:  
Staat in: Halle
Verbouwing(en): 1930: grote verbouwing
1951: grote brand, herbouw
Kadaster 1822:  
Eigenaar: Jan Berend Kolkman
Woonplaats: Zelhem
Kadasternummer(s): C 50 weiland
C 51 weiland
C 52 bouwland
C 53 bouwland
C 54 weiland
C 55 huis schuur en erf
C 56 tuin
C 57 boomgaard
C 58 bouwland
C 58 bis weiland
C 59 weiland
C 60 elzenbosch

 1643 Halsse Mark

Detail uit de kaart van 1643 van Nicolaas Geelkerken

 

Kadasterkaart

Detail uit kadastrale kaart van 1822 (L.C. Machen)

  

Bevolkingsregister en huisnummers vanaf 1829:
1829: 329 Jan Berend Kolkman getrouwd met Hermina Hulsink
1840-1847: 329 J. B. Kolkman en H. Hulsink
1848-1850: 329-G1 J. B. Kolkman  en H. Hulsink
1851-1860: G1-G1 J. B. Kolkman † en H. Hulsink †
1851-1860: G1-G1 Antonius Klein Tanck getrouwd met Töneken Hulsink (dr.)
1861-1870: G1-58 A. Klein Tanck en T. Hulsink
1871-1880: G58-G58 A. Klein Tanck en T. Hulsink
1881-1900: G58-G58 Antonius Velzen Tanck vertr. Ruurlo. / T. Hulsker † 1883
1881-1900: G58-G58 Henricus Velzen Tanck getrouwd met Johanna Reinira Melchers  ( vertr. naar Ruurlo )
1881-1900: --- - G58 Albert Jan Voortman en Aaltjen Leusink komen 1890 en vertr. 1890
1881-1900: --- - G58 Antonius Everhardus ( Toon) Overbeek  getrouwd met  Johanna Verheij komen in 1892 uit Zeddam
1901-1924: G58 - G68- --- wed. Elisabeth van Uum ( van Albertus Verheij ) †
1901-1924: G58 - G68- --- A. E. Overbeek † 1904 en J. Verheij
1901-1924: --- -68-G84 zn. Theodorus Albertus ( Dorus ) Overbeek tr. 1922 met  Wilhelmina Beulink
1901-1924: --- -68-G84 zn. van A.E. Overbeek, Albertus Overbeek getrouwd met Francisca Johanna Bongers, vertr. naar G 68a
1925-1939: G84 - G117 - G157 Th.A. Overbeek en W. Beulink
1940-1964: G157 Th.A. Overbeek en W. Beulink, 1951: grote brand, herbouw
1965-1980: Tolhutweg 5 Th.A. Overbeek † 1966  en W. Beulink
1980-0000: Tolhutweg 5 A.W.H. Overbeek en B. ...
1990-0000: Tolhutweg 5 A.W.H. Overbeek en B. ...
0000-0000: Tolhutweg 5 M. Bruggink en Thea Overbeek

  

Opmerking:

Tolhutte, een herberg met een historie. Rond 1500 moet op deze plaats Derk Rosengaarden al tol van passanten hebben geïnd. De Tolhutte ligt aan een oude handelsweg. De toenmalige wegen waren meer karrensporen tussen het veen door en waren hierdoor vaak ook onbegaanbaar. Er mocht alleen tol geheven worden als de wegen begaanbaar waren.
Omdat vroeger een plaats waar tol geheven werd tevens dienst deed als herberg is het niet denkbeeldig dat dit ook het geval was bij de Tolhutte. Feit is dat er al ongeveer 270 jaar een herberg op deze plaats heeft gestaan en dat het heden ten dage nog een café is.

Het oudste gegeven is een kaart uit ongeveer 1600. De Tolhutte ligt in die tijd aan de weg van Hengelo naar Aalten, ook wel Hessenweg genoemd. De weg en De Tolhutte staan ook op een kaart van Halle en omgeving uit 1643 en laat zien de omgeving nog een onbegaanbaar gebied was met moerassen en venen.

Van 1811 tot 1857 bewoond door Jan Berend Kolkman en tot 1889 door Antonius Klein Tanck die een heel groot gezin had. Mogelijk is zijn gehele bezit bij executie openbaar verkocht en werd het pand verkocht aan Klein Egelink, schaapherder en een soort makelaar, die zijn schaapskooi bij Veldman in de Ruurlose Heurne had. Een man die een primitief en zuinig leven leidde. Gebruik van mes en vork waren hem onbekend en zelfs van zure melk wist hij nog brood te maken. Hij kwam aan zijn eind bij het opdraaien van de hooiberg.

In 1890 woonde Voortman in de oude herberg, maar hij vertrekt hetzelfde jaar weer. In 1892 verhuisden Toon Overbeek, met zijn vrouw Hanne en zonen Dorus en Bart uit Zeddam naar de Tothutte. In 1896 kocht Toon Overbeek De Tolhut en 16 hectare grond voor 5.000 gulden. In 1904 overleed Toon Overbeek en de vergunning ging over op zijn vrouw. Dorus nam later het bedrijf van zijn moeder over.

Durus Overbeek (bijgenaamd Tolhutte Dorus) had twee kinderen en handelde overal in. Dorus heeft een grote rol gespeeld in het totstandkomen van de Achter-Ziewense school in 1930, en de kerk in 1932. Dorus was een hoogst markant kastelein, boer en paardenkoopman met grote snor en zijn onafscheidelijke petje scheef op het hoofd.

In 1966 overlijdt Dorus op 85 jarige leeftijd. Het bedrijf wordt voorgezet door zoon en zijn vrouw Bertha en tegenwoordig zwaait hun dochter Thea de scepter.

Na de herindeling in 2005 is dit gedeelte van voormalig Halle bij Mariënvelde gekomen.   
In 1966 overlijdt Dorus op 85 jarige leeftijd. Het bedrijf wordt voorgezet door zijn zoon en zijn vrouw Bertha en tegenwoordig zwaait hun dochter Thea de scepter.

 

Bronnen:    

Boerderij- en Veldnamen in Zelhem (1998) Blz. 90 kaart 14/1

 


 Tolhutte Arnhemsche courant 18 02 1832

Krantenartikel uit Arnhemsche courant 18-02-1832

 dorus

Doris Overbeek van de Tolhut.  Foto gemaakt door G.J. Sielias 

dorus1

Foto van fam. Overbeek

 hanna

Hanne Foto van fam. Overbeek 

 tolhut7

Het interieur tijdens de sloop van de oude Tolhut in 1930. Foto van fam. Overbeek 

 tolhut6

Opnamen uit 1946, voor de brand. Foto van fam. Overbeek 

 tolhut8

Op 25 juli 1951 werd de Tolhut getroffen door een blikseminslag.Foto van fam. Overbeek 

 tolhut

De Tolhut in 1960  Foto van fam. Overbeek

tolhut5

Foto van fam. Overbeek

 tolhut1

Foto 2007 door Willem Hartemink

tolhut4

Foto 2007 door Willem Hartemink

 tolhut2

Foto 2007 door Willem Hartemink

 tolhut3
Foto 2007 door Willem Hartemink

De Tolhut 2009

 2009 De Tolhut. Foto Google.