Derk Coops

Gertjen Massink

Foto van fam. Knaake

Foto van fam. Knaake

Wilhelmina Johanna (Mies) Knaake-Coops.Foto van mevr. J. Knaake

Meer informatie over de fam. Coops:
Bij namenlijst Coops - Hesselink een uitgebreid overzicht van deze families die in Zelhem gewoond hebben.
Coops molen Halle
Standerd korenmolen Hummeloseweg

Opmane omstreeks 1935.
vlnr: Albert Heerink, Bennie Dimmendal en Marinus Groot Wassink

Foto uit collectie Harry Somsen

De ronde stenen korenmolen van Derk Coops (1768-1859) is gebouwd in 1818 door Derk Coops en zijn vrouw W.J. Coops-Coops op de Zelhemsche Enk na een meningsverschil met de familie Hesselink van de Standaardmolen aan de Hummeloseweg.

Deze eerste, geheel uit steen opgebouwde molenromp mag men inmiddels als de een na oudste molen van Zelhem rekenen. Hij staat aan de zuidwestkant van de bebouwde kom van Zelhem in de Winkelshoek, op 1,3 kilometer van de Lambertikerk. De muren zijn zo’n 80 centimeter dik, de molen werd als een echte werkmolen gebouwd. De molen kreeg een merkwaardig model. Het onderste deel van de molen werd vrijwel cilindrisch opgemetseld. Het bovenste deel echter werd conisch gemetseld, soms getailleerd, soms recht.
Het is een molen van het type grondzeiler, hetgeen betekent dat de molen vanaf de begane grond te bedienen is. Deze bediening vanaf de grond was een uitkomst voor de molenaar. Het stelde hem in staat zowel de wieken als het maalproces in de gaten te houden en waar nodig bij te stellen. Bij opkomende wind werd het zeil verminderd (zwichten), bij afvallende wind moest zeil worden voorgelegd (inspannen). Alleen het inspelen op de wind was al een kunst, laat staan dat er tegelijkertijd ook nog meel moest worden gemalen. De meeste molenaars waren en zijn dus altijd harde werkers geweest die veel tegelijkertijd moesten kunnen overzien, want bij onachtzaamheid lag een ramp altijd in het verschiet. Met de introductie van de grondzeiler nam het gebruiksgemak voor de molenaar enorm toe.

Een probleem voor de molenaar vormden wel de windstille periodes. Hij moest ervoor zorgen dat er altijd meel in voorraad was. De molen was uitgerust met drie koppels maalstenen, dus er was geen capaciteitsprobleem. Maar een periode van windstilte kon ervoor zorgen dat alles stil kwam te liggen. En dat was onwenselijk. Daarom werd de molen in 1882 uitgerust met een stoommachine. De heer Coops weet nog te vertellen dat omstreeks 1939 de molen vast liep, omdat er enkele zakken nat graan werden vermalen. Sindsdien is er niet meer op windkracht gemalen. Omstreeks 1939 werd de molen van zijn wieken ontdaan en enkele jaren later verdween ook de kap. De maalderij bleef echter in bedrijf en draaide tot 1976 door in de schuur. De uit vier bouwlagen bestaande romp is nog steeds voorzien van een puntkap. De kruivloer en de kuip zijn nog altijd aanwezig.

Derk Coops (1822-1911) werd opgevolgd door zijn zoon. Daarna neemt diens zoon, Derk Willem Johan Coops (1864-1950), het over. Als laatste molenaar van De Nieuwe Molen staat te boek diens zoon, Derk Jan Coops (1907-1980).

In 1980 is de eigendom door vererving overgegaan op Gertjen Coops en Joos Joosse. Vanaf het begin had het reeds bejaarde echtpaar plannen om de molen grondig te laten restaureren tot een maalvaardig monument. De geraamde kosten van een half miljoen gulden waren voor dit echtpaar echter niet op te brengen. Er werd een stichting in het leven geroepen die eigenaar werd van de molen. De romp staat er nog steeds, maar het is een triest gezicht. En dan te bedenken dat dit eens een trotse korenmolen is geweest die Zelhem een bijzonder fraai aanzicht heeft gegeven.

2005: Wiekenweg Oprichting van de Stichting tot instandhouding van de molen van Coops.

2007: Wiekenweg De Coops molen heeft de status van monument en acties gaan opnieuw lopen voor de restauratie, echter na verplaatsing van de molen c.a. 70 meter verderop omdat de huidige plaats dicht bij de schuren, bomen en de woning gevaarlijk zou zijn, de wieken komen dicht bij de grond en, het is niet aantrekkelijk voor de huidige eigenaar van het pand, er zouden veel mensen op het erf kunnen komen.

2015: De erven Coops verkopen de molen met woning Wiekenweg 3 aan Hélène Pellegrini 
2017: Oprichting Stichting Coops Molen
2018: Start restauratie
2020: Mei, de restauratie is afgerond en de molen kan draaien met de Nationale molendag.
De molenaar is Arno Duitshof gaat weer het meel malen.
Lees voor veel meer informatie, de website; coopsmolen.nl en wordt vriend van de Coopsmolen

Foto uit collectie Eef Oosterink

Opname uit 1978

Foto uit collectie Eef Oosterink

Opname uit 1978

Foto uit collectie Eef Oosterink

Opname uit 1978

Foto uit collectie Eef Oosterink

Opname uit 1987

Foto uit collectie Harry Somsen

Opname uit 1987

Foto uit collectie Harry Somsen

Nota uit 1935

Uit collectie Eef Oosterink

De Molenweg in Halle herinnert nu nog steeds aan de stenen beltmolen, met in de kunstmatig opgeworpen heuvel de inrit van de molen. Deze molen werd in 1848 gebouwd door J.C. Horsting, de rentmeester van kasteel De Slangenburg. Hij was de vader van de bouwer van de Wittebrinksemolen. In 1866 werd de molenaar van de watermolen in Lochem, de heer G.H. Coops, eigenaar van de Halse molen. Het geslacht Coops komt van oorsprong uit Doetinchem en leverde in de zestiende eeuw al molenaars in Zelhem. In oude aktes lezen wij dan ook al: Coops, die muller van Selm, is met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de oudste voorvader van het molenaarsgeslacht. In rekeningen van de stad Doetinchem aan het eind van de zeventiende eeuw worden Hendrik, Derck en Jan Coops genoemd als pachters van het stadsgemaal van Doetinchem. Dit gemaal bestond in die tijd uit zowel een wind- als een waterradmolen.

De Halse beltmolen is tot 1925 als windmolen in gebruik geweest. Regelmatig moest molenaarsknecht Johan Veenink naar het station in Zelhem om met zijn paard en hoge wagen maïs, et cetera op te halen. Inmiddels was de molenbelt afgegraven en was er rondom de molen al een nieuw bedrijfsgebouw gebouwd waar de molen binnenin stond. Later is er nog diverse keren uitgebreid en zijn er silo’s bijgebouwd. De komst van de petroleummotoren maakte dat men niet meer afhankelijk was van de wind. In de tweede wereldoorlog is de molen door bommen dermate getroffen, dat hij als korenmolen niet meer bruikbaar was om zijn werk te verrichten.
In 1955 zijn de laatste restanten van de wieken en ook het kruigedeelte om de kap te kunnen draaien er afgehaald. Daardoor degradeerde de molen tot een peperbus. In de jaren negentig van de vorige eeuw is de romp geheel gesloopt en er is nu niets meer terug te vinden van de korenmolen, die eens de trots van Halle was. Er staat nu een moderne maalderij aan de Molenweg.

Op 2-3-1900 Krijgt Bernardus Coops toestemming voor het plaatsen van een petroleummotor in windkorenmolen Halle G25, kadastraal D535.

Meer informatie over de fam. Coops:
Molen Coops 
Standerd korenmolen Hummeloseweg

De molen omstreeks 1915 

Foto uit collectie Willem Hartemink

De molen en het muldershuis omstreeks 1904, rechts het toenmalige evangelisatielokaal
Lopend op de straat Abrahams en Arend Wisselink van de Landeweer.

Foto uit collectie Eef Oosterink

Foto van mevr. Kalkwijk-Coops.

Foto uit collectie Eef Oosterink

Deze ansichtkaart is verstuurd in 1948

Foto uit collectie Willem Hartemink

Gezicht op Halle in 1968 

Foto uit collectie Willem Hartemink

Foto uit collectie Freddie Wolsink

Deze foto is gemaakt in 2006

Foto uit collectie Bennie Eenink