Lambertikerk interieur

Het interieur

Graven
Eeuwenlang was de grond rondom de kerk gewijde grond waar de Zelhemmers begraven werden. Mensen die geld hadden werden vroeger in de kerk begraven en de minderbedeelden op het kerkhof rondom de kerk. Er zijn geen gegevens bekend over de periode van vóór de reformatie. Vanaf 1751 zijn de begraafboeken aanwezig. In de kerk hadden belangrijke bewoners van Slangenburg hun grafkelder voor 9 personen, Herman van Baer, Heere tot Slangenborg, heeft in 1647 de grafkelder laten maken. De Jonkheer betaald hiervoor 100 Caroliguldens. Hiervoor wordt midden in het koor een grafkelder gemaakt van 2.50 x 3.50 en 2 meter diep, met de trapingang aan de oostzijde. De kelder werd afgedekt met drie halfronde tongewelven. Welke personen er zijn begraven is onbekend, het is mogelijk dat de beroemde generaal Frederik Johan van Baer in december 1713 is bijgezet in de kerk. Helaas heeft men bij het aanleggen van de centrale verwarming in 1934 de deksteen zwaar beschadigd, hierdoor was terugplaatsen onmogelijk. Toen stonden links en rechts 2x2 vergane kisten en achterin een kinderkistje. De grafkelder is als zodanig nog steeds aanwezig.
Ook werden er een aantal priesters en kerkenraadslieden in de kerk begraven. Zeker is dat Ds. Beeuw en Ds. Boelen in de kerk begraven zijn, en vermoedelijk ook Ds. Vos en Ds. Francken. Restanten van de oude grafstenen zijn nog buiten aan de zuid-muur te zien.
Vanaf 1825 werd het verboden om nog langer in de kerk of om de kerk iemand te begraven (lees ook Kerkhof). Vermoedelijk is Roelov Harmen Jan Bennink in 1828 als  laatste Zelhemmers begraven op het kerkhof rond de kerk.
Tot 1843 wordt er niets over het kerkhof geschreven. Dan wil de gemeente een school bouwen op het kerkhof, wat in die tijd doorliep tot het oude gemeentehuis. Over hoe het gegaan is met de skeletten wordt angstvallig gezwegen. In 1861 wordt het kerkhof een plantsoen met gras en heesters met drie verharde toegangspaden naar de ingangen.
Tijdens oudheidkundig bodemonderzoek in 1946 zijn alle in de kerk gevonden skeletdelen herbegraven in de noord-westhoek van de kerk.

Dat het kerkhof om de kerk vol was, blijkt uit het begraafboek van de kerk van 1753 tot 1810. In die periode werden 537 kinderen en 1027 volwassenen begraven op het kerkhof. Het gemeentelijk overlijdensregister van 1811 tot 1829 geeft aan dat er 1020 personen begraven zijn. In een periode van 76 jaar zijn op het kleine kerkhof 2580 begrafenissen geweest! Dit blijkt ook uit een zinsnede van 1828: dat een niet tot stof verteerd lijk op het kerkhof moest worden opgedolven, wanneer zich een nieuwe dode aandiende en daarin begraven moest worden, zoals men dat op het oude kerkhof meermalen had zien gebeuren, schrijft de burgemeester in de aanloop naar de noodzaak tot een andere begraafplaats.

Zitplaatsen
Iedere rijke familie had vaste, gekochte of geërfde "gezitten" zitplaatsen in de kerk. Goede plaatsen kostten een paar honderd gulden. De zitplaatsen gingen na overlijden van de eigenaar naar de erven of werden verkocht bij opbod. Zo'n veiling windt in 1817 plaats in logement Het Witte Paard er worden dan 2 mansbanken aan Jan Lucas Becking bij opbod verkocht voor 130 gulden. Een vrouwenbank aan Gart Nieuwenhave voor 51 gulden. Of met het woord 'mansbank' de gehele of een enkele plaats wordt bedoeld, is niet bekend. In 1845 worden zitplaatsen verkocht voor ongeveer 25 gulden per stuk.
Achter in de kerk, onder het orgel, waren de armenbanken. De uitgang onder de toren was er toen nog niet.

Het orgel
Met redelijke zekerheid was er voor 1729 geen orgel in de kerk aanwezig. Op een collectelijst uit 1729 wordt vermeld dat er een overeenkomst gemaakt is met de dorpstimmerman over het maken van een orgelzolder. Uit archiefstukken blijkt dat in december 1729 een orgel in de kerk geplaatst werd. Gezien de opbrengsten van de bijdragen (1.025 gulden) mag er aangenomen worden dat het een nieuw orgel was. Bij het ornamentiek valt, naast de fijnbesneden zijpartijen, de aandacht op de bekroning van de middentoren. Het lijkt op een bekroond wapenschild dat aan weerzijden geflankeerd wordt door een dierfiguur, mogelijk een leeuw. Helaas is het niet bekend wie het orgel gebouwd heeft. Door een bombardement in de tweedewereld oorlog is dit orgel verloren gegaan.