Het Armenhuis Locatie in 2004: Goudsbloemstraat, is afgebroken in 1966 Stond toen aan de Weverstraat |
Bron: | Gerrit Rijsdorp /Beelden uit het oude Zelhem |
Artikel door: | H. Jonas, H.M. Somsen |
Foto kleur bewerking: | G. Knake |
Functie: | Armenhuis / Rusthuis |
Bewoner(s): | Arme oudere inwoners uit Zelhem |
Kadasterkaart uit 1822 |
De zes bejaardenwoningen die geschikt om door 10 personen te bewonen aan de Weverstraat, die eigendom waren van de diaconie. Ze zijn omstreeks 1783 gebouwd, nadat in 1782 de oude armenhuis voorzieningen afgebrand zijn. Van deze oude voorziening is verder niets bekend, ook niet of ze op deze plaats gestaan hebben. In 1896/1898 zijn ze afgebroken toen het nieuwe armenhuis klaas was, op de plek werd een schuur gebouwd. Volgens het "armenreckenboek" van Zelhem, aangelegd in 1645, aangevuld en voortgezet tot en met 1795, inv. nr. 35 van de N.H.kerk te Zelhem, is op pag. 130.01 beschreven: "Grietjen Willink, weduwe van Arent Bennink heeft bij haar uyterste wille uyt liefde tot den armen alhier gelegateert en gemaakt aan de armen van Zelhem de somma van vijftig gulden, zegge f 50,- welke somma door haar zoon Jan Bennink als erfnijter zijn voldaan en betaalt, en door den boekhouder Henricus Aalderink ontfangen soo dat dese beloofde gifte is voldaan en betaalt. Actum Zelhem den 13 April 1729" In het in 1896 gebouwde armenhuis van de H.H. Diaconie waren de hygiënische omstandigheden naar tegenwoordige begrippen niet erg best, maar het was voor die tijd een hele verbetering als dat vergeleken werd met de oude bejaardenhuisjes. Het metselwerk is gedaan voor 379 gulden en timmerman J. Bel vraagt 129 gulden voor zijn werk. De stenen, het hout en overige materiaal kopen de diaken zelf, zodat het armenhuis uiteindelijk 1.514 gulden heeft gekost. Het meet 20 x 10 m. met daarachter een los boerderijgedeelte, later met het huis verbonden door een gang. Voor het armenhuis worden 12 bedden, 12 stoelen, een grote tafel, een kachel, een fornuis, beddengoed, enz gekocht. Het gebouw was als volgt ingedeeld, bij de ingang lag links de keuken rechts de privé kamer voor zoals ze door de bewoners werden genoemd vader en moeder van het huis. De gang kwam uit in een grote zaal die gebruikt werd voor zit en eetruimte. In verlengde van de gang lag aan de linkerzijde twee slaapzalen voor de mannen, één met zes en de ander met 3 bedden, en rechts voor de vrouwen. En aan het einde nog een vertrek voor een echtpaar. Achter het huis stond een houten schuur met stalling voor de 2 koeien en hokken voor de 5 varkens. En een deel waar gedorst kon worden. Voorin de schuur was een waskamer waar de bewoners zich konden wassen, maar waar moeder ook de was deed. Vader zorgde voor de goede orde in het huis en had tevens de leiding over de boerderij, de bewoners hielpen bij al voorkomende werkzaamheden. Moeder zorgde voor het eten, het verstelwerk de grote was en hield de boel schoon, ook geholpen door de bewoners. Voor de verzorgers was het een zware taak vooral bij ziekte als een bewonerhulpbehoevend werd, zij stond er dan dag en nacht voor klaar. De laatste beheerders van het armenhuis was het echtpaar Roenhorst die de taak weer van hun ouders hebben overgenomen, deze hebben het werk in totaal 40 jaar gedaan. Vaders en moeders |
Foto: uit een privé verzameling
Willem en Anna Roenhorst. Foto van fam. Roenhorst
Bejaardenhuis Dennenlust Het armenhuis aan de Weverstraat werd in 1964 afgebroken. |
Oma Roenhorst. Foto van Fam. Roenhorst in kleur gezet voor oudzelhem door G. Knake | Opa Roenhorst. Foto van Fam. Roenhorst, in kleur gezet voor oudzelhem door G. Knake |
Het Gereformeerde Kerkje, voordat het verbouwd werd tot "De Rank",
daarachter het Armenhuis aan de Weverstraat. Foto uit collectie Eef Oosterink
Foto van Fam. Roenhorst
Foto van Fam. Roenhorst
De optocht langs het Armenhuis. Foto van fam. Evers
De optocht langs het Armenhuis, op de achtergrond het schuurtje waar de lijkkoets stond
Foto van fam. Roenhorst
Foto van fam. Roenhorst
De gedenksteen prijkte in de gevel, links van de voordeur. Mevr Kreuzen-Ruesink was zo alert om op het laatste nippertje de eerste steen in ongeschonden staat uit het puin te halen. Zij deed dit, omdat de naam van haar vader erop stond. Deze had namelijk destijds de eerste steen van het armenhuis gelegd, de steen meet 55 X 33 X 9,5 centimeter. Het opschrift luid: De eerste steen Het materiaal zou zandsteen kunnen zijn en is licht van kleur. De familie Ruesink was bereid om de steen af te staan voor de permanente expositie in de Lambertikerk. Zo is iets uit het verleden veiliggesteld voor het nageslacht. |
Groepje bewoners uit het rusthuis aan de Weverstraat. foto uit Beelden uit het oude Zelhem,
voor oudzelhem in kleur gezet door G. Knake
De laatste bewoners van het rusthuis in de Weverstraat.
Links vooraan zitten de een-na-laatste “vader en moeder” zijnde: Johan Roenhorst en Hendrika Willemina Mijne. Helemaal rechtsachter staat Willem Roenhorst en linksachter Anna Roenhorst.
Foto van fam. Roenhorst voor oudzelhem in kleur gezet door G. Knake