Markeboek van de Zelhemmer Hattemer Marke 1598 - 1678

bewerking door Rob Weetink (*1946)

De heer van Roekel, oud-voorzitter van de Oudheidkundige Vereniging Salehem, stuitte in de jaren zeventig van de vorige eeuw, tijdens onderzoek in het provinciaal archief te Arnhem op een oud markeboek; naar aanleiding van deze vondst werd o.l.v. Ds J. Wiersma, een werkgroep opgericht, die zich het transcriberen van de oorspronkelijke tekst tot taak stelde.

Deze transcriptie werd de basis van Het Markeboek van Zelhem (1598-1678), dat de heren J.A. van Nieuwenhuijzen & G.J. van Roekel in 1992, via de Oudheidkundige Vereniging Salehem, publiceerden. Ze gaven een geschiedkundige beschrijving van het leven zoals dat in de zeventiende eeuw in de Zelhemmer Hattemer Marke geleefd werd.

Ter verduidelijking: een Markeboek is een verzameling notulen en andere stukken zoals die werden gemaakt naar aanleiding van de gehouden jaarholtingen (jaarvergaderingen, voorgezeten door de Markerichter) van een Marke. Een Marke was een administratieve eenheid van boeren die in een bepaald gebied woonden en kan worden beschouwd als voorloper van de huidige gemeente.

Toch was er naast het boek van J.A. van Nieuwenhuijzen & G.J. van Roekel nog ruimte voor een nuttige en waardevolle aanvulling, zo ontdekte Rob Weetink, die na zijn functionele leeftijdsontslag uit de Koninklijke marine, mede deelnam aan het uitzoeken van zijn familiestamboom. Bij zijn zoektocht naar de boerderij Weetink kwam hij terecht op de internetsite www.oudzelhem.nl, waar hij sindsdien medewerker van is.

Op zoek naar materiaal voor zijn stamboom begon hij zich te verdiepen in de bestaande Markeboeken van de Zelhemmer Hattemer, Dunsborger Hattemer en Hengelse Marke. Het Markeboek van van Nieuwenhuijzen & van Roekel lezend, bekroop hem het gevoel dat er meer te halen moest zijn uit de oorspronkelijke tekst die door beide heren voor Het Markeboek van Zelhem gebruikt was. De oorspronkelijke transcriptie van de oudheidkundige vereniging werd uit het archief gehaald en niet wetende wat voor enorme klus hij op zich had genomen, sloeg hij aan het digitaliseren en bewerken.

Het resultaat mag er zijn! In de voorliggende bewerking van het Markeboek Zelhemmer Hattemer Marke is de volledige tekst van het oorspronkelijke Markeboek weergegeven. Het boek telt meer dan 300 pagina’s, waarvan ca 250 met de oorspronkelijke Oudhollandse tekst.

Naast deze tekst zijn een verklarend woordenboek en een namenregister van nog bestaande boerderijen opgenomen. Rob Weetink zelf is erg verheugd dat hij dit project, hoewel een monsterklus, heeft weten te realiseren. Het boek geeft een prachtig tijdsbeeld weer. Daar de notulen lopen van 1598 tot 1678, is het leven op het Achterhoekse platteland bijna een complete eeuw te volgen.