H.E. KNAAKE’s  Dorpswandeling ca. 1925	www.oudzelhem.eu
Foto's in kleur bewerking:	door G. Knake
Website opmaak:	H.M. Somsen

 
Herman Eduard Knaake was net als zijn vader handelaar in verfwaren en vernissen en in zijn vrije tijd kunstschilder, hij woonde aan de Koestraat, tegenwoordig de Burgemeester Rijpstrastraat. De korte wandeling die hij maakte begon bij zijn eigen huis aan de Koestraat, naast Gerdessen.

H.E. Knaake, zelfportret.

Terwijl Herman linksaf sloeg zag hij de spoorbomen nog omhoog staan, hij vervolgde zijn wandeling langs het huis van postbode Bruil aan de Koestraat, waarna hij de straat overstak naar de Kerkweg bij de daar op de hoek staande woning van dokter Gerritsen.

Ca. 1900 De dokterswoning en de dominees koeweide.

 

 

De gemeentelijke veewaag waar varkens werden gewogen en in de wagons werden geladen. Deze stond midden op de latere Zuivelweg.

 

Reizigers die uit de trein stapten konden in het Stationskoffiehuis aan de Spoorstraat koffie of een borrel drinken.

Voor de veewaag begon de Stationsstraat met rechts een plantsoen. Net als in het hele dorp stonden in de Stationsstraat veel bomen die door de vele roekennesten overlast gaven, de vogels kwamen op de rupsen af. De straat werd daarom ook wel Roekenstraat genoemd. 

Rechts begon de Kerkweg met het huis van koperslager Bruil op de hoek.

 

Richting dorp liep Herman langs het huis van slager Uyttenboogaart die net buiten stond met een koe. Daarnaast was het hulptelegraaf-/telefoonkantoor van G.J. Jonker en daartegenover huis Ter Linde, het woonhuis van huisarts Poest-Clement dat was omringd door lindebomen.

Huis Ter Linde.

 De andere kant van de Stationsstraat was kerkegrond. Op deze erfpachtgrond zijn pas later huizen gebouwd waarvan de erfpacht 80 jaar duurde en waarna de bewoners de grond konden kopen. 

Rechts nog het winkeltje van Ter Wal tegenover de pastorietuin. Hier op de foto links.

 

De pastorie op de hoek Doetinchemseweg /Stationsstraat. Dit woonhuis van dominee De Planque   oogde fraai maar was in zeer slechte staat, ’s winters stond er water in de kelder. Aan de andere kant van de Markt stond het huis van G. van Zadelhoff en zijn winkel in o.a. koloniale waren.

 

De Markt was een brink met rondom huizen, winkels en de bakkers Ditzel en Eggink. Naast en tegenover de kerk woonden boer Bernard Remmelink, smid Nusselder en Van Dijk & Pannekoek manufacturen.

 

Hotel Het Rode Hert had vroeger naast het cafégedeelte ook een boerderij, een winkeltje en schuren voor koetsen en paarden. Op de hoek van de Markt/Smidsstraat was de winkel van Van Dijk en Pannekoek, eerder van E.W. Venderbosch.

 
Herman Eduard Knaake had de honing en thinsrechten gekocht van Mies Oldenhave. Hij hield op 17 september, Lambertidag, in het Rode Hert, onder klokgelui zitting als honing- en thinsheer, de boeren konden dan onder het genot van een borrel en een sigaar de thinsgelden betalen. De kosten liepen zo hoog op dat hij in plaats van dat hij er iets aan over hield geld moest bijleggen, en daarom stopte hij in 1920 als thinsheer.

E.W. Venderbosch verhuurde de achterkamer voor avonden van de sociëteit.

 
Herman Eduard Knaake was een actief lid van de sociëteit en verzorgde de boeken voor de leeskring die hij speciaal hiervoor per trein bij boekhandel Raadgreep en Berrevoets in Doetinchem haalde. Ook speelde hij mee met de toneelstukjes die voor de medeleden werden opgevoerd.

Aan de overkant in de Smidsstraat stonden de huizen van postkantoorhouder Gerard Klumper (zie verhaal Neeltje Klumper) en de familie Bouwmeester.

 
Het brede en grote woonhuis van de familie Ruesink had een eekschuur met maalsteen om de eek, de bast van eikenbomen, te malen tot een looistof voor de leerlooierijen. Hiernaast stond het Somsenhuis, dat als dokterswoning is gebouwd, in de schuur stond het koetsje en paard om bij de patiënten langs te gaan, na 1995 werd dit pand een textielwinkel.

Daarnaast stond het pand van Smeenk die naast verkoper van textiel ook postkantoorhouder was.

 

Daar tegenover was de meubelwinkel van Derk Ooyman. Op het eind van de Smidsstraat had Albert Jan Vos een levensmiddelenwinkel. Mies Oldenhave, ook wel bekend als tante Mies, woonde ernaast en leende geld uit voor hypotheken tegen een bepaalde rente. Er was ook wel een Raiffeisenbank in Zelhem die door Herman Eduard Knaake vier jaar in zijn huis aan de Koestraat werd beheerd en waar je wel geld kon brengen, maar er geld lenen was niet mogelijk.

 

Het fraaie pandje van smid Bussink op de hoek van de Smidsstraat en de Grindweg naar Hummelo heeft een prachtige winkeldeur met daarboven een gemetselde boog, de houten daklijsten hebben een geschulpte rand.

 

 

In de driehoek van de Grindweg naar Hummelo en de Bergstraat kwam Herman Eduard aan bij het plantsoen met daarin de Kommekolk. Aan de rand van deze waterberging voor de Smidsstraat stond een mooie treurwilg. In de andere hoek van de Smidsstraat stond de levensmiddelenwinkel van G.J. Lenselink, die er niet van kon leven en daarnaast ook een boerderij runde, zijn hooiberg stond aan het begin van de Bergstraat.

 

Het zandpad tussen de winkel en de hooiberg werd het Paadje van Lenselink genoemd en was een verbindingspad tussen de Smidsstraat en Hengeloseweg/Weverstraat.

Herman sloeg het Paadje van Lenselink in en kwam uit op de Weverstraat (tegenwoordig Hengeloseweg) bij het Wevershuis, hier sloeg hij rechtsaf richting Markt .

Het Wevershuis, naamgever van het Weverstraat, was een groot huis dat door meerdere families werd bewoond.

 

De Weverstraat richting Markt en kerk.

 

Hotel Het Witte Paard stond in het midden van de afgesloten Markt waar tegenwoordig het begin is van de Ruurloseweg.

 

Herman liep richting de Markt en ging links de Ruurloseweg (Plantsoenstraat) in, langs de bakkerij van Willem Hukker en Janna Bel met rechts daarnaast het woonhuis van Michiel van Til en het Kleppermanshuis. Het tegenwoordige stukje Ruurloseweg bestond toen nog niet.

Het Kleppermanshuis van Radstake.

 

Cáfe, bakkerij en winkel van Ketz.

 

Links af de Palmberg op, langs het huis van timmerman Bel met in de bocht Dorpszicht.

 

Dorpszicht de boerderijwinkel van familie Leerink.

 

Daar schuin tegenover zadenhandel Bouwmeester aan de Palmberg.

 

Herman vervolgde zijn wandeling langs drogisterij en schildersbedrijf G.J. Abbink met daartegenover het woonhuis van klompenmaker Roenhorst en Wessel Hakstege.

Hij kwam weer aan bij de Koestraat tegenover de oude school met rechts daarvan de Hervormde Kerk. Om deze kerk lag de voormalige begraafplaats waar vele eeuwen de doden van Zelhem werden begraven totdat de nieuwe begraafplaats aan de Kerkhoflaan werd geopend.

 

Hij dacht terug aan zijn jeugd en de schooltijd op de Openbare School tussen het gemeentehuis en de kerk. De lessen van deze school werden in 1909 verplaatst naar het nieuwe schoolgebouw aan de Doetinchemseweg.

 

Links van de oude school was het gemeentehuis met J. Rijpstra als burgemeester.

Knaake sloeg linksaf en liep langs het café De Ploeg van J.E. Bel dat beschikte over een grote hoge zaal waarin o.a. de net opgerichte gymnastiekvereniging S.S.S. oefende. Veel verenigingen hielden hier ook hun vergaderingen.

 

Daarna liep Herman langs het woonhuis van kuiper Johan van Arragon, dat tussen cáfe de Ploeg en winkel Kranen stond.

 

Zijn wandeling eindigde voorbij deze winkel van Kranen, de buurman van Herman Eduard Knaake.

In 1948 overleed Herman Eduard Knaake in dit huis.

 

Tegenwoordig is het huis een gemeentelijk monument.