Wolfersveen

Foto: uit collectie Bennie Eenink

Het Wolfersveen maakt deel uit van een groot gebied in de midden Achterhoek van tamelijk laag gelegen en laat ontgonnen gronden. Door de geringe hellingshoek heeft dit gebied een slechte afwatering. In de lage noordelijke helft waren in het verleden laagten met een aanzet tot veenvorming.

De naam Wolfersveen doet denken aan wolven, die inderdaad, tot waarschijnlijk begin 1900, deze woeste streek onveilig maakten. Toch kan daar de naam Wolfersveen niet van herleid worden. De naam is zelf dubbel verwarrend, want ook de toevoeging 'veen' kan niet herleid worden. Wolfersveen is geen echt veengebied, ondanks het voorkomen van enig moerasveen. De naam komt van Woltmark of Woltveen, waarbij 'wolt' staat voor laaggelegen bos. Heel vroeger werd dit gebied ook wel aangeduid met Heerenveen of Koningsveen, en door botanische veranderingen als Heerenheide.

Datering 1556 (Gelders Archief)
Stukken betreffende de onder de leiding van VAN DIEVE en den landdrost van Zutphen verrichte grensbepaling van 's Konings veen onder Zelhem, alsmede de bestraffing van onbevoegde turfstekers aldaar.
Twee kaarten van de grenzen van het Heeren-of Woltveen onder Zelhem (schetsen).

Datering 1576-1578 (Gelders Archief)
Correspondentie van de Rekenkamer met den Raad van Financiën te Brussel en daartoe betrekkelijke stukken aangaande de voorgenomen verpanding van het Heeren-of Woltveen onder Zelhem aan Christoffel Schenck van Tautenborch, die dit pandbezit wenschte over te dragen aan CORNELIS VAN STEENSEL.

Datering 1641 (Gelders Archief)
Kaart van het Heerenveen onder Zelhem, door NICOLAES VAN GEELKERCK, 1641 (gekleurd, Inv. no. 1157, 1157-1641)

Van 1639 tot 1813 hebben de gezamenlijke markegenoten van Hengelo en Zelhem het Wolfersveen gepacht voor 90 gulden per jaar. Het had begin 1800 maar weinig gescheeld of het hele Wolfersveen was één groot jachtgebied geworden. Toen na inlijving van ons land bij het Franse keizerrijk op grote schaal domeingronden te koop werden aangeboden, kwam in 1811 ook het Wolfersveen in de verkoop. De belangrijkste gegadigde was de jachtliefhebber baron van Baak. De geërfden vonden dat maar niks. Ze hadden immers altijd gebruik gemaakt van de woeste grond en zouden hem nu het jachtrecht moeten verlenen; woeste grond was onmisbaar voor plaggen, schadden en kluunwinning. Ze vonden de baron gelukkig bereid van de koop af te zien. In plaats daarvan werd het Wolfersveen door de Zelhemse erfmarkerichter G.J. de Leeuw van Coolwijk gekocht op 20 januari 1813.
In 1821 besluiten de gezamenlijke marken om stukken grond te verkopen op een openbare veiling, maar dit was geen succes. Daarom werd in 1824 besloten om de gronden te verdelen om te ontginnen. Van de 265 gulden die de veiling opbracht werden ontginningswegen aangelegd. Nadat in 1828 de verdeling een feit was, bleek er bitter weinig animo te bestaan voor ontginning. Rond 1860 kwam er enige ontginning op gang, maar pas na de eerste wereldoorlog kwam er echt schot in door de oprichting van het Waterschap die ervoor zorgde dat de Baakse Beek voldoende water afvoerde.

Wolfersveenschool, deze ansichtkaart is verstuurd in 1943. De school is geopend op 1 april 1931.

Foto: uit collectie Willem Hartemink

De Ruurloseweg in 1928. Foto: uit collectie Harry Somsen

Het pand van Heersink, het latere restaurant Wolfersveen. Foto: uit collectie Eef Oosterink

Restaurant Wolfersveen
De fam. Heersink kwam in 1922 vanuit Varsseveld naar Zelhem om te gaan wonen in een door hen gekochte boerderij aan de Bielemandijk 19. Enkele jaren later werd een stuk grond aan de Ruurloseweg gekocht tegenover het restaurant. De Fremery wilde dit stuk grond er graag bij hebben en dus werd er geruild voor een stuk grond aan de overkant van de weg. Daarop bouwde de fam. Heersink voor 7.000 gulden een huis dat in maart 1931 gereed kwam.
In de beginjaren was het een café en kruidenierswinkel, ook ging dhr. Heersink met een winkelkar langs de boerderijen. In 1949 ging de familie zich helemaal richten op de horeca met een pension, en de kruidenierswinkel werd beëindigd.
De zaal achter het pension werd in 1955 gebouwd en in 1960 werd er nog een serre aangebouwd. Op 1 april 1974 werd het pension verhuurd aan de fam. Kaal, die in 1984 het pand kocht.

Café Susebeek. Foto: uit collectie Eef Oosterink

In 1927 werd door G.H. Susebeek, een Hallenaar van geboorte, en zijn vrouw, een Zelhemse, in het Wolfersveen een huis gebouwd. De grond was al eerder gekocht, drie hectare voor 2.100 gulden. De firma D.J. van der Toren, een aannemer uit Zelhem, bouwde het huis. Hij maakte ook de tekening, "he'j geld?" het antwoord kwam "joa, twee duuzend gulden" toen zei van der Tooren: "et huus kost ow 1.925,-- gulden, want i'j mot ok nog 75 gulden holl'n veur 'n pompe, die mo'j ok nog hemm'n".
De verharding van de zandweg naar Ruurlo was de directe aanleiding dat ze in 1932 een café tegen hun woning aanbouwden. Het café was eerder klaar dan de vergunning. Nadat Susebeek, op verzoek van de toenmalige gemeentesecretaris wat meer ventilatie in de bovenramen had aangebracht kreeg hij per 4 augustus 1932 verlof A.

12 ½ jarig bestaan buurtschap Wolfersveen.Krantenartikel uit collectie Gerard Bruil