Artikel door:

Het nu nog bestaande molenaarshuis van de molen de Olde Kaste, Muldersfluite, ontleent zijn naam aan het woord 'fluite' dat kermis betekent. Jaarlijks op Hemelvaartsdag werd daar een eendaagse kermis gehouden waarbij het huis van de molenaar als herberg dienst deed.

Wie van Hengelo via de Zelhemseweg, richting Zelhem rijdt vindt een kleine kilometer buiten de kom een zijweg met de naam Olde Kaste. Een vreemde naam voor een weg. Honderd meter verder richting Zelhem is de Muldersfluite.

De Olde Kaste, wel een naam met een herinnering. De Olde Kaste was de oudste molen van Hengelo. Deze zogenaamde standerdmolen, in de buurtschap 't Gooi dateerde volgens een opschrift uit 1659. Maar al eerder heeft dichtbij die plek een molen gestaan. Als leengoed van de heerlijkheid Baer aan de IJssel werd al in 1465 'die wyntmoelen tot Hengell op den Goy' in leen uitgegeven aan Gadert Kockert. Van 1484 tot 1686 was die molen in eigendom bij de familie Van Kervenheim, die ook de landgoederen 't Zelle en 't Kervel tot hun bezit mochten rekenen. In 1659 is de molen vernieuwd en waarschijnlijk enkele honderden meters verplaatst in noordelijke richting. Deze nieuwe standerdmolen stond naast het huidige huis aan de weg die nu Olde Kaste heet. Hier vlakbij stond een kasteel of huis Dunsborg.

Na de Van Kervenheims volgen enkele andere namen. In 1830 wordt de standerdmolen als slecht onderhouden omschreven. Dat zou kunnen komen door de afgelegen plaats en weinig klandizie. Voor ongeveer 600 zielen was die molen malende. Die slechte staat van onderhoud kan best te maken hebben met de naam die wij nu nog kennen. Een ‘Olde Kaste'!
Om de molen te behouden wordt in dat jaar een comité opgericht. Het type werd verdrongen door de bovenkruier en sloop ligt dan op de loer. Het naastgelegen huis en gebouwen zijn rond 1815 gebouwd. En begin 19e eeuw komt de molen in handen van de familie Wissink. Het is Gerhardus J. Wissink. Na hem nog komen zoon Hermanus en kleinzoon Gerardus Josephus W. Wissink. Tot vijf december 1933. Dan wordt de molen in opdracht van de familie Wissink gesloopt. Vele pogingen zijn in het eerste kwart van de twintigste eeuw gedaan de molen van de ondergang te redden. Helaas .

Een standerdmolen is een houten rechtstandige kast, geplaatst op een 'standerd', een hele dikke paal van ongeveer negentig centimeter dik. Dwars door de kast liep een draagbalk, hierdoor steunde de gehele kast op de standerd. Houtverbindingen zorgden ervoor dat de standerd met acht steunende steekbalken niet kon wankelen. Deze constructie, waarbij de gehele molenkast op de standerd naar de wind gezet kon worden, voldeed vijf eeuwen heel goed.

Die wyntmoelen tot Hengell op den Goy ten viif marcken rechten, weert 'sjairs omtrent 43 malder rogge, myt alinck dem wynt, gelegen in denselven kerspel, ten Zutphenschen rechten. Gadert Kockert , anno 1465.

Steven van Kerven((hem), in de akte staat Ense), 24 April 1484.

Ott van Kerven, 9 Augustus 1489.

Geertruit van Kervell, die wyntmolen met allen toebehoer, door opdracht van Ott van Kervell, haar stiefzoon; bulder is Gijsbert van Branssenborch, 1491.

Zweder van Kervenhem, 10 September 1515.

Steven van Kervenhem, vermits doode van zijn vader Sweder van Kervenhem, 16 November 1544.

Idem vernieuwt den eed, 15 April 1563.

Gerhard van Kervenheim, 22 Juli 1611.

Anna van Kervenheim, vermits doode van Bernhardt van Kervenheim, haar broeder; Vyth Christoffel van Munster tho der Lehmcuile is gemachtigde en bulder, 14 December 1641.

Wyssa van Carvenheim, vermits doode van Anna van Carvenheim, haar zuster; Vyth Christoffel van Munster is bulder, 16 Juli 1647.

Anna Sibilla Vrydach, weduwe van Salomon van Keppel, als erfgenaam van Maria Louise Vrydach of andere vorige leendragers beleend, 1/11 October 1673. Johan van Munster bulder.

Eadem verbindt dit leen voor eene schuld van 3300 gld. aan Staets Steenman en Anneken Slichtmans echtelieden, eodem die.

Eadem verbindt dit leen voor eene schuld van 2000 gld. aan Peter Greven en Aeltjen Arents, echtelieden, 18/28 Dec. 1673.

Eadem verbindt dit leen voor eene schuld van 800 gld. aan Herman Sluyter en Gerharda Verwitt, echtelieden, 28 April 1675.

Eadem verbindt dit leen voor eene schuld van 10.000 gld. aan de broeders en zusters van Sweten, 16 Juni 1676.

Eadem draagt dit leen onder zekere voorwaarden op aan haren zoon Diederick van Keppel, die daarmede weder beleend is, 30 November 1680.

Henrick Steenman ten behoeve zijner moeder, weduwe van Staets Steenman, zich qualiflceerende cessionaris van Peter Greven en diens vrouw, beleend, 9 April 1686.

Jacob Grotheen Margaretha Pit, echtelieden, laten haar besloten testament approbeeren, 26 Juli 1740.

Engelbert Tieleman Grothe, oudste zoon en erfgenaam van bovengenoemden, beleend, 5 April 1752.

Johan Grotbe, oudste broeder en leenvolger zjjns broeders Engelbert Tieleman, beleend, 6 Februari 1773.

Idem laat zgn besloten testament approbeeren, 25 November 1773.

Het nu nog bestaande molenaarshuis van de molen de Olde Kaste, Muldersfluite, ontleent zijn naam aan het woord 'fluite' dat kermis betekent. Jaarlijks op Hemelvaartsdag werd daar een eendagskermis gehouden waarbij het huis van de molenaar als herberg dienst deed. Zo stond de molen dus vermeld in het 'Register op de leenen der bannerheerlijkheid Baer'. De molen die we kennen dateert van latere datum, uit 1659. Waarschijnlijk heeft de eerste molen bij 'De Muldersfluite' gestaan en is de molen later iets naar het noorden verplaatst. De Muldersfluite zelf was muldershuis en herberg. Hier vlakbij stond een kasteel of huis Dunsborg.

Foto uit collectie Harry Somsen