Gasthuisplaats
Oudste vermelding: 1598
Oude benaming boerderij: Toinck (1616-1618, 1629, 1636)
't Goet Toinck (1648)
Gasthuusplaatse
Toonk (1829)
Behoorde tot de: Zelhemmer Hattemer Marke
Aantal stemmen in de Marke: 1
Broodlevering: rust de plicht op een roggebrood te leveren op de Zelhemmer Brink
Verbouwing(en): 1801 verbouwing en opknapbeurt
nieuwbouw 1930, afgebrand door hooibroei
nieuwbouw 29-5-1935, om 02.00 uur, afgebrand door blikseminslag
nieuwbouw 1944, verbrand door explosie van een neergestort vliegtuig
L 885 bouwland L 886 hakhout L 898 hakhout L 899 heide L 900 heide L 901 hakhout L 902 uitweg als bouwland L 903 hakhout |
L 904 bouwland L 905 weiland L 906 huis en erf L 907 bouwland L 908 hakhout |
Detail uit kadastrale kaart van 1822 (L.C. Machen)
(P)1598-1612: Koert Toinck (Markeboek ZHM)
(P) 1631: verm. Warner Thoinck (Markeboek ZHM)
(E)1636: Nicolaes Boweyer
(P) 1636-1645: Warner op Toinck (Thoinck) (Markeboek van Nieuwenhuizen & Roekel) (Markeboek ZHM)
(E) 1646-1650: Jonker Hoeven ende Bouwier (Kreynck)
(P) 1646-1650: Warner Toinck; setter voor de Winckelshoek (Kreynck)
(E) 1647: Johan Bouwier (Markeboek ZHM)
(E) 1648: Johan Baerken en zijn vrouw Maria Collers
(E) 1648-1940: Gasthuis te Doesburg
(P) 1656-1672: Dries Toinck (Markeboek van Nieuwenhuizen & Roekel)
(P) 1673: weduwe Dries Toinck (Toonk) (Markeboek van Nieuwenhuizen & Roekel)
(P) 1673-1698: Willem Toinck (idem)
(P) 1698-1758 Albert op Toonck (idem) (kerkenrecken-boeck 1729)
(P) 1758: Freric op Toonck (Markeboek van Nieuwenhuizen & Roekel)
(P) 1806-1812 of 1818: zn Joost Toonck (idem)
(Joost Toonk (1756 †1825) (zn Frerik Toonk en Grietje Wentink) tr Zelhem 1783 Harmijna Beeftink (Nusselder op Beeftink) (1756) (dr Andries Nusselder en Garritjen Beeftink) (DTB))
(P) 1818-1858: Jan Nieuwenhave (idem)
(Jan Nieuwenhave (1791) (zn Arnoldus Nieuwenhave en Lijsken Nieuwenhuis) tr (1) Wesseltjen Toonk (1792 †1837) (dr Joost Toonk en Harmijna Beeftink), tr (2) Zelhem 1834 Hanneken Winkel (dr Aaltjen Toonk (*1784) (dr Joost) en Arent Winkel))
(P) 1858-1876: Wed. J. Nieuwenhave (Hanneken Winkel) (idem)
(P) Na 1876:
Ad 1. Willem Nieuwenhave (1835 ) (zn Jan Nieuwenhave en Hanneken Winkel) tr Zelhem 1875 Aaltjen Woolschot (1842) (dr van Willem Woolschot en Maria Winkel)
Ad 2. Gerrit Hendrik Toonk (1873) (zn Derk Jan Toonk en Johanna Berendina Molekamp) tr Zelhem 1901 Maria Nieuwenhave (1878) (dr Willem Nieuwenhave en Aaltje Woolschot
Ad 3. Willem Toonk (zn van Gerrit Hendrik en Maria Nieuwenhave?)
1829: | 176 | Jan Nieuwenhave en Wesseltjen Toonk † |
1840-1847: | 176 | Jan Nieuwenhave, wednr. van W. Toonk, en Harmina te Winkel |
1848-1850: | 176 | J. Nieuwenhave en H. te Winkel |
1851-1860: | E2 | J. Nieuwenhave † 1854 en H. te Winkel |
1861-1870: | E2 | H. te Winkel wed. van J. Nieuwenhave zn. Jan Nieuwenhave en Harmina Oosterink vertr. naar D2 "Tenk" |
1871-1880: | E3 | wed. H. te Winkel † 1879 zn. Willem Nieuwenhave tr. 1875 met Aaltjen Woolschot |
1881-1900: | E3 | W. Nieuwenhave en A. Woolschot |
1901-1924: | E3 - E3 | W. Nieuwenhave † 1913 en A. Woolschot † 1913 Gerrit Hendrik Toonk en Maria Nieuwenhave (dr.) |
1925-1939: | E3 - E3 | G.H. Toonk en M. Nieuwenhave |
1940-1964: | E3 | G.H. Toonk en M. Nieuwenhave |
1965-1970: | Hummeloseweg 49 | Willem Toonk |
1970-0000: | Hummeloseweg 49 | W. Brouwer |
0000-0000: | Hummeloseweg 49 | E. en M. Brouwer |
0000-0000: | Hummeloseweg 49 | R. en Y. Regelink |
Boerderij- en Veldnamen in Zelhem (1998), blz 68, blz 91 krt 15/8, blz 92 krt 16/2,3,4, blz 95 krt 19/1, blz 100 krt 24/8
Veldnamen: |
Gasthuisbos (bouwland) (krt 19/1) Gasthuusplaatse (boerderij) (krt 16/2) Toonkkoele (krt 16/3) Toonksweitjen (weiland) (krt 24/8) Toonkveld (bouwland) (krt 16/4) Toonkweide (weiland) (krt 15/8) 't Blek (L 885) 't Haagje (L 907) |
Verpondingsregister 1646-1650 in 't Rigterambt Zelhem, door Gerhardt Kreynck: |
118-3 37-17 4-10 |
Toinck. Jonker Hoeven ende Bouwier Huys ende hof 1 sch. boulant 13 mlr, 3e gerve. 6 koeweydens slecht lant. 4 dagh grasmaeijens Pacht 25 dlr. t’, beswaer afgetrocken blijft Een vercken oft 3 dlr. Beswaer 6 sch. Rogge Doesborchsche mate an Juffr. van Carvenheim. 2 sch. Rogge Zutphensche mate an Marquerinck Den smallen tient ende voornoemde Juffr. een lam of 2 gl. ende 6 stv. Die bouman betaelt 2/3 den eygenaer 1/3 deel. |
Bronnen: |
Markeboek Zelhemmer Hattemer Marke 1598-1678 (Bewerking R.J.J. Weetink, 2007), blz 8 (1598, broodlevering), blz 10 (1598, Koert Thoinck; belastingplichtige), blz 30 (1603, Coertt Thoinck; getuigenis in geschil om de weg naar de enk), blz 43 (1610, Toijnck; boete n.a.v. schouw), blz 48 (1611, Toijnck; boete wegens absentie bij Jaarholting), blz 50 (1612, Coirt Toinck; besluitvormer in geschil tussen Lisbet Verdix (=Liesbeth Verdijks) en Everwijn (wegens Maria Massinx), blz 66 (1614, Toijnck; absent bij Jaarholting, blz 75 (1619, Toinck; absent bij Jaarholting), blz 76 (1619,Toinck; boete wegens het ongeoorloofd hoeden van schapen in de enk), blz 99 (1625, Toijnck slach; passage over de wetering), blz 109 (1631, Warner Thoinck; aangesteld als vorster), blz 122 (1634, Toinck; boete wegens varkens in de enk), blz 130 (1634, Toinck, beweert dat zijn varkens nooit in de enk zijn geweest), blz 139 (1637: Warner Thoinck; vorster), blz 144 (1638, Warner Toinck; vorster), blz 168 (1645,Warner Thoinck; geschil over vermeend ongeoorloofd hoeden van schapen na Petri), blz 177 (1647, t goet Thoinck; eigenaar Johan Bouwier), blz 181 (1648, Thoinck; boete voor het hoeden van schapen in de enk), blz 182 (1648, Thoinck; erfgenaam “het gassthuiss t’Doesborch” absent bij Jaarholting), blz 187 (1650, Thoinck; eigenaar wordt vertegenwoordigd door Abraham Francken), blz 193 (1652, Toeinck; boete wegens het ongeoorloofd hoeden van schapen, in de enk), blz 204 (1658, Tooijnck; boete n.a.v. schouw), blz 227 (1664, Tooinck; idem), blz 235 (1669, Toijnck; Jan van Leth, schater, meldt dat hij een varken heeft geschut), Blz 239 (1671, Toonck; erfgenaam Udoaels absent bij Jaarholting), blz 242 (1675, Toonck; Bartelt Garritsen Novitus (=nieuwe erfgenaam)) |
Opmerking: |
In de volksmond wordt deze boerderij Toonk van het Gasthuis genoemd, zo is er ook Toonk van het Ottenshuis. De geschiedenis van het erve Toinck (Toonk) in de volksmond de Gasthuusplaatse (of Toonk van de Gasthuusplaatse) begint in het jaar 1636, wat er zich voor die tijd heeft afgespeeld op erve Toinck is niet bekend. In 1636 was de boerderij eigendom van Nicolaes Boweyer en de pachter was Warner op Toonk. Toen Warner in 1636 het pachtcontract afsloot was er nog volop oorlog. Al zijn schapen en het overige vee was hij kwijt geraakt aan de rovende soldaten. De boerderij 't Goet Toinck is door het gasthuis te Doesburg aangekocht op 18 februari 1648. De boerderij was een los huus opgetrokken in vakwerk met lemen wanden en een strodak. De bezittingen van het gasthuis werden goed onderhouden. De archiefstukken bevatten menigmaal rekeningen van timmerlieden, b.v. de rekening gedateerd 13 mei 1646, gedane arbeid op Toinck in Selm, schaapschot gerepareerd som van vijf en zestig gulden. Op 26 januari 1779 bouw schaapskooi enz. Van 3 april 1801 verbouwing en opknapbeurt van de bouwstede Toonk. Uit: Verbael Gasthuislanden 1689. Verbael der landderien onder de Gasthuis bousteden gehoorende, overgenoomen en nagesien door de Gasthuismeesteren Joan Gersen en Engel Luties, opgesteld op 13 en 14 augustus 1689. Overgegeven in den Raedt den 26 Februarie 1729. In het jaar 1930 werd de hele boerderij door brand verwoest. Nog in oktober van hetzelfde jaar kon men alweer met de bouw beginnen. Een lang leven was de boerderij niet beschoren want: in 1935 werd tengevolge van een blikseminslag de hele boerderij in de as gelegd. Op 23 september 1944 sloeg nogmaals het noodlot toe. Een lancaster van het 50 Sq. stortte neer bij de boerderij, 5 minuten na de crash explodeerde de bommenlading die de boerderij vernielde. |