Wat vooraf ging
Na vele jaren puzzelen was het in 2004 voor Achterhoekse Vliegtuigwrak Opgravings Groep (AVOG) duidelijk welke bommenwerper bij boerderij Gasthuisplaats in Zelhem was neergestort. Voor verder onderzoek was de hulp nodig van de gemeente. Maar helaas bleef een brief aan de toenmalige gemeente Zelhem onbeantwoord. In 2005 werd een brief gezonden aan de nieuwe gemeente Bronckhorst. Er kwam een antwoord, maar dat leverde niets op.
Op verzoek van AVOG schreef de Halse amateur-historicus Bennie Eenink een artikel over de merkwaardige situatie. Het artikel met als titel “Ongeborgen Britse vliegers in Zelhemse bodem?” werd in september 2009 gepubliceerd in de Kronyck. Dat was destijds het gezamenlijke tijdschrift van de oudheidkundige verenigingen in Zelhem, Doetinchem en Gaanderen.
Het artikel kunt u lezen via het menu aan de rechterkant onder het kopje: Het verhaal.
Om technische redenen is de opmaak wat anders dan in het tijdschrift maar de inhoud is identiek.
Het artikel was al wat eerder klaar maar besloten werd het uit te stellen tot september 2009. Want dan was het 65 jaar geleden!De Gelderlander en Radio Ideaal waren bereid te zorgen voor publiciteit rond de bewuste datum van 23 september. Meerdere grote artikelen in de Gelderlander en toenmalig loco-burgemeester Baars haastte zich om in de krant te melden dat Bronckhorst geen geld had. Bovendien was het ... geen kerntaak of verantwoordelijkheid voor de gemeente. ..
En dat de gemeente niet open stond voor een gesprek ... daar weet Baars niets van...
Dat leverde heel wat reacties op. Reacties die weinig positief waren over de houding van Bronckhorst, maar daar bleef het bij. Het was duidelijk dat er meer moest gebeuren om het doel te bereiken. Jammer, maar niet onverwachts gezien de ervaringen elders in Nederland.
Experimenteren met een website
Bennie Eenink bouwde in 2009 een eerste versie van een website over de bommenwerper. Hoewel hoewel naar hedendaagse maatstaven het een zeer eenvoudige website was bleek het een zeer nuttig hulpmiddel. Via de website ontdekte het Algemeen Dagblad en het Reformatorisch Dagblad de situatie in Zelhem en schreven er over. En ook bleek het een handig hulpmiddel te zijn in de communicatie met de door AVOG opgespoorde nabestaanden. Ondersteund door AVOG stuurden de nabestaanden verzoeken om te bergen aan de gemeenteraad.
Want de nabestaanden stuurden intussen verzoeken om te bergen aan de gemeenteraad. Want het is niet de burgemeester of een wethouder, maar de gemeenteraad die uiteindelijk moet beslissen.
En ook toen bleek de website een zeer praktisch hulpmiddel te zijn om de raadsleden van aanvullende informatie te voorzien.
De verzoeken aan de gemeenteraad hadden effect. In de herfst 2010 kwam er goedkeuring voor bodemonderzoek.
4 mei 2011, Radio 1 Journaal
In 2011 werd opnieuw duidelijk hoe belangrijk de website in deze kwestie was.
Het NOS Radio 1 Journaal wilde op 4 mei 2011 een bezoek brengen aan het destijds met sluiting bedreigde Museum 1940-1945 in Hengelo. In de radio-uitzending, tussen 6 en 9 uur in de ochtend wilde men ongeveer zeven korte live-interviews doen.
Het museum in Hengelo alleen leverde onvoldoende gespreksstof op. Via de website vond de NOS Bennie Eenink. En zo kon het gebeuren dat verslaggever Marc-Robin Visscher die ochtend met de oorlogsgraven in Zelhem en Halle bezocht. En dat Bennie Eenink zijn ongenoegen over de gang van zaken aan heel Nederland kon vertellen.
Nu nauwelijks meer voor te stellen maar in 2011 bood internet nog geen oplossing voor een live verbinding in de Achterhoek. En dus was een technicus met een satellietverbinding nodig, zoals hier bij de begraafplaats in Halle.
Op de plek waar broer stierf
Vier zonen telde het Australische gezin Hornibrook bij het begin van de Tweede Wereldoorlog. Twee zonen vochten in Europa, beiden sneuvelden.Kevin werd met zijn vliegtuig neergeschoten bij Berlijn.
De nabestaanden wisten niet beter dan dat hun andere zoon, Keith met de Lancaster ED470 in de Waal was gestort.
Totdat AVOG de nabestaanden opspoorde. Toen bekend werd dat mogelijk de stoffelijke resten van Keith en zijn collega's zich nog steeds in Zelhemse bodem bevonden was dat de jongste broer Graham en zijn vrouw Betty aanleiding om naar Zelhem te komen.
Op 5 juni 2011 stonden zij in het weiland boven het wrak, een aangrijpende moment.
Pagina uit de Gelderlander met de familie Hornibrook op de plaats van het neergestorte vliegtuig.
Uitslag bodemonderzoek
De publiciteit rond Hornibrook en de reportage van Radio 1 kwamen op een gunstig moment. Want op 27 mei 2011 was ook het bodemonderzoek van Defensie gereed. De conclusie was dat eerder onderzoek door AVOG klopte. Er waren inderdaad veel metaalresten in de bodem aanwezig waren. En kans om stoffelijke resten van de bemanning te vinden.
Ondanks de positieve conclusie van het rapport duurde het weer meer dan een jaar, tot ver in 2012 voor er een vervolg kwam.Maar toen de gemeenteraad instemde nam burgemeester Aalderink voortvarend de leiding op zich.
Een half jaar
Burgemeester Aalderink verzamelde een groep mensen om zich heen bestaande uit professionals en vrijwilligers. Met een delegatie werden de gemeenten Wierden en Hof van Twente bezocht. In beide gemeenten had men ervaring met het bergen van een bommenwerper. En die ervaringen lieten zien dat er gerekend moest worden op een voorbereidingstijd van minimaal één tot anderhalf jaar. Burgemeester Aalderink vond dat maar niets, een half jaar leek hem meer dan voldoende. En tegen alle verwachtingen in lukte dat!
Op 9 juli 2013 werd het informatiebord onthuld door burgemeester Aalderink, de bewoners van de Gasthuisplaats, de families Brouwer en Regelink en Peter Monasso (AVOG).